Ertuğrul'un seyrine kadar Osmanlı Bahriyesi'nde, Atlas Okyanusu'nun doğusunu, Akdeniz'i, Karadeniz'i, Kızıldeniz'i, Basra Körfezi'ni ve Hint Okyanusu'nun batı sahillerini gösteren ve her birinin içinde otuz kırk harita bulunan dokuz harita cüzdanı vardı. Halbuki bu gezi Japonya'ya kadar uzayacak, birçok limanlara girilip çıkılacaktı. Onun için Hint Okyanusu'nun doğu sahillerini, Çinhindi Yarımadası sularını, Çin ve Japon denizlerini ve çevrelerini gösteren haritalara ihtiyaç vardı. Bahriye Bakanlığı'nın "Seyir Aletleri ve Rasat Şubesi" depolarında bu haritalar mevcut değildi. Bunlardan acele olarak üçer takım sipariş edildi ve seyre yetiştirildi. Ayrıca düzeltmeleri yapılmış sekstant aletleri, Londra'daki Greenwich saatine göre çalışan hassas kronometreler, stopwatch'lar, barometreler vb gibi seyir yardımcısı aletler de alındı. Seyredilecek sularda, rastlanabilecek bütün deniz fenerlerinin özelliklerini gösteren fener risaleleri, Asya'nın doğu ve güney sahilleri hakkında her türlü bilgiyi veren o zamanki isimleriyle "Rehberi Derya"lar yani kılavuz kitapları Pilot Book'lar satın alındı ve gemiye verildi.

 İmparatorluk topraklarının kıyıdaş olduğu denizlerde dikkate alınacak derecede medcezir yani gelgit olayı olmuyordu. Halbuki Çin Denizi'nin kuzeyindeki sahillerde birkaç metreye ulaşan medcezir değişiklikleri ve bundan dolayı da oldukça kuvvetli medcezir akıntıları oluyordu. Bu yüzden medcezir hesaplarının yapılmasına yarayan cetvellerin de tedarik edilmesi gerekiyordu. Ancak bundan sonra geminin seyri için gerekenler sağlanmış denilebilirdi.

5 Mayıs günü Ertuğrul Haliç'te Bahriye Bakanlığı'nın önündeki şamandıralardan birine bağlıydı. O gün hafif bir rüzgâr esmekteyken, geminin yelken ve makinelerinin tecrübeleri yapılacaktı. Yelken tecrübesi sırasında geminin cıvadra gönderine bağlı üçgen şeklinde küçük birer yelken olan, trinketine flok, kontra flok ve flok yelkenlerinden üçü birden açılınca, cıvadra gönderi rüzgâr altına doğru çatırtıyla eğildi, sakalını kopardı ve bostonu denize uçtu. Yelkenler süratle toplatılarak yırtılmaları önlendi. Olayın nedeni; cıvadra gönderini kurtların yemiş, çürütmüş olmalarıydı. Aynı anda gemi komutanı ve süvarisi baş tarafta flok yelkenleriyle meşgul olurken, kıç taraftan top patlamasını andıran bir infilak sesi duyuldu ve kaportalardan dumanlar yükselmeye başladı. Personel gemide yangın çıktığı düşüncesiyle kıç tarafa koşmaya başladı.

Olayın nedeni: Makineyi tecrübe etmek için kazanların fayrap edildiği sırada, otuz libre-puskare buhar basınca dayanması gereken kazanların, basınç sadece dört libre puskareye çıkınca patlaması ve etrafa ateşler saçmasıydı. Bu sırada geminin çarkçıbaşısı Harty Bey ıstakoz gibi haşlanarak, kendini güverteye zor atmıştı. Bir yandan haşlanan yerlerini makine yağına batırdığı bir bezle ovuşturuyor, diğer yandan da geminin kazan ve makinesinin çürüyerek turşuya dönmüş olduğunu ve bu köhne tekneyle Japonya gezisine çıkmanın bile bile ölüme gitmek demek olduğunu söylüyordu.