İnsanlık tarihinde gerilere doğru gidildikçe, hastalıklara, özellikle akıl hastalıklarına bakışın da temelden değiştiğim görebiliyoruz. Eski çağ­larda, daha doğrusu epeyce yakın za­manlara kadar, tüm hastalıkların ne­deninin, Allah'ın insanı cezalandır­ması olduğu kabul ediliyordu. Akıl hastalıklarında ise durum daha acık­lıydı ve rahatsız olan kişinin içine şeytan girdiği düşünülüyordu. Orta­çağ Avrupa'sında bile bu düşünce yaygındı ve hastaların içindeki şeyta­nı yakmak için, hastalar ateşe atılı­yordu. Şanslı olanlar ise, içlerindeki şeytanın çıkarılması için işkencelere uğruyordu. Bu düşüncenin kökenin­de, hastaların Tanrısal bir cezaya uğradıkları inancının bulunduğu kesin. Bu tür kutsal cezalandırma yaklaşı­mına karşı tedavi yöntemi de, mus­kalar, büyüler, dualar, nefesler ve gü­ya dinsel sağaltım törenleriydi. Kötü ruh ya da şeytanın da yakılmaktan başka çaresi yoktu.

Türk hekimliği: Otacı ve Efsuncu hekimler

Prof. Dr. Nil San'nın Yusuf Has Hacib'in Kutadgu Bilig'inden aktar­dığı bir yazısında, eski Türkler'deki iki ayrı hekimlik biçiminden söz et­mesi oldukça çarpıcı. Yazarın belirt­tiğine göre, "otacı" adı verilen ve ilaçlarla maddesel tedavi uygulayan hekimlerin yanı sıra, yalnızca ruhsal bir sağaltımla yetinen "efsuncu" he­kimler var. Anlatılanlara göre, her iki hekimden de yararlanılmış olma­sı gerekiyordu. Çünkü, otacılar bü­tün hastalıkları ve ağlıları ilaçla te­davi ediyorlardı. Ardından, efsuncular geliyordu; bunlar da cin ve peri­lerden gelen rahatsızlıkları sağaltı­yorlardı.

Hastane köyler

Selçuklular dönemine ge­lindiğinde, akıl hastalıklarının sağaltımıyla uğraşan bir tür "hastane-köy"lerin varlığı bugün biliniyor. Bunlar, Prof. Dr. Ayhan Songar'ın yazdıklarına göre her biri dinsel ve toplumsal kuruluş olarak ortaya çı­kan tekkeler biçiminde hizmet veri­yorlardı. Akıl hastalarını kendi inanç yönelimleri doğrultusunda tedavi et­meye çalışan tekke şeyhleri, yaptık­ları işi giderek ailelerine aktarıp, dinsel-büyüsel sağaltımlarını kuşaklar boyu sürdürdüler.