Ay'a teleskop yerleştirmek yeni bir fikir değil. NASA daha şimdiden Ay Krateri Radyo Teleskobu (LCRT) için bir keşif fonunu finanse etti. Apollo görevleri sırasında astronotlar Ay'a retroreflektörler yerleştirdiler, böylece astronomlar Ay'a olan mesafeyi milimetre cinsinden ölçebildiler

Yazılan yeni bir makalede yazarlar bilinen birkaç fikri özetliyor ve ayrıca hiperteleskop adını verdikleri yeni bir kavramı tanıtıyorlar.

LCRT gibi Ay'ın uzak tarafındaki radyo teleskopları belki de en popüler öneri olsa da, diğerleri arasında, yıldızlarından geçerken dış gezegen atmosferlerini incelemeye odaklanan 6,5 metrelik teleskoplardan oluşan bir dizi olacak olan Ay Kutuplarında Yaşam Bulucu Teleskop (LFTALP) yer alıyor.

Bir de parlak morötesi nesnelere odaklanan Lunar Optical UV Explorer (LOUVE) var. Hatta LIGO'ya benzer bir yerçekimsel dalga gözlemevi için öneriler bile var.

Tüm bu önerilerle ilgili sorun, Dünya'da bile zor olacak bir teknik düzeyde inşaat gerektirecek olmalarıdır. Ay'da dizi gözlemevleri ve benzerlerini inşa etme fikri yüce bir hedeftir, ancak şu anda teknik yeteneklerimizin çok ötesindedir.

Bu yüzden yazarlar biraz daha basit bir fikir öneriyorlar. Ay'ın arazisinden faydalanacak basit bir optik teleskop. Bir optik teleskobun gücü büyük ölçüde birincil aynasının boyutuna ve teleskobun odak uzaklığına bağlıdır. Dünya'da odak uzaklığı birden fazla aynaya sahip olunarak arttırılabilir.

Bir hiperteleskop, bir kraterin arazisi boyunca düzenlenmiş birincil ayna olarak bir ayna dizisi kullanabilir. Teleskobun dedektör kümesi daha sonra Arecibo Gözlemevi'nin dedektörlerinin ağ çanağının üzerine asıldığı gibi bir kabloyla asılabilir.

Aynaların büyük olması gerekmeyeceğinden, inşa edilmeleri çok daha kolay olacaktır ve kraterin genel şekli, onları yerleştirmek için daha az "toprak işi" gerektiği anlamına gelecektir.

Bu fikrin bir çeşidi de aynaları kraterin bir tarafına, enstrümanları da diğer tarafına yerleştirmek olabilir. Bu, çok büyük bir odak uzaklığına izin verecek, böyle bir teleskopun gözlem aralığı sınırlı olacaktır.

Tüm bu fikirler henüz başlangıç aşamasındadır. Ve yapımlarının ötesinde üstesinden gelinmesi gereken ciddi zorluklar var.

Aynaların üzerinde zamanla toz birikecek ve bunların temizlenmesi gerekecektir. Ay, Dünya'dan çok daha az sismik aktiviteye sahip olsa da yine de aynaların ve dedektörlerin hizalanmasını etkileyebilir.

Ancak kesin olan bir şey var ki, Ay'a geri döneceğiz ve insanlar gittikleri her yerde teleskoplar inşa ediyorlar. Bir Ay gözlemevi sadece zaman meselesi.

 

Kaynak: https://www.sciencealert.com/