Bilim insanları, insan kaynaklı iklim değişikliğinin doğal hava olaylarını güçlendirerek Asya, Avrupa ve Kuzey Amerika'yı kavuran sıcak hava dalgalarına yol açtığını ve bunun 2023'ü kayıtların tutulmaya başlamasından bu yana en sıcak yıl haline getirebileceğini söylüyor.

Burada uzmanlar 2023'ün nasıl bu kadar sıcak olduğunu açıklıyor ve insanlık gezegeni ısıtan gaz emisyonlarını keskin bir şekilde azaltsa bile bu rekor sıcaklıkların daha da kötüleşeceği konusunda uyarıyor.

EL NINO VE DAHA FAZLASI

2022'deki rekor sıcak yaz mevsiminin ardından bu yıl El Nino olarak bilinen Pasifik ısınma fenomeni geri döndü ve okyanusları ısıttı.

ABD'li sıcaklık izleme grubu Berkeley Earth'ten Robert Rohde bir analizinde, "Bu durum Kuzey Atlantik'e bir miktar ek sıcaklık sağlamış olabilir, ancak El Nino olayı henüz yeni başladığı için bu muhtemelen etkinin sadece küçük bir kısmıdır" dedi.

Grup, termometre kayıtlarının 19. yüzyılın ortalarında başlamasından bu yana 2023'ün en sıcak yıl olma ihtimalinin yüzde 81 olduğunu hesapladı.

TOZ VE SÜLFÜR

Atlantik'teki ısınma, güneş ışığını tipik olarak okyanustan uzağa yansıtan iki maddenin azalmasıyla da keskinleşmiş olabilir: Sahra çölünden esen toz ve gemi yakıtından kaynaklanan sülfür aerosolleri.

Rohde'nin Kuzey Atlantik bölgesindeki sıcaklıklara ilişkin analizinde "son aylarda Sahra'dan gelen tozun olağanüstü düşük seviyelerde olduğu" kaydedilmiştir.

Almanya'nın federal İklim Hizmet Merkezi'nden Karsten Haustein, bunun alışılmadık derecede zayıf Atlantik ticaret rüzgarlarından kaynaklandığını söyledi.

Bu arada 2020'deki yeni denizcilik kısıtlamaları zehirli sülfür emisyonlarını azalttı. Rohde, "Bu, mevcut Kuzey Atlantik artışının tamamını açıklamaz, ancak şiddetini artırmış olabilir" dedi.

DURGUN ANTİSİKLONLAR

Isınan okyanuslar karadaki hava modellerini etkileyerek bazı yerlerde sıcak hava dalgalarına ve kuraklıklara, bazı yerlerde ise fırtınalara yol açıyor. Reading Üniversitesi'nden iklim bilimi profesörü Richard Allan, daha sıcak atmosferin nemi emdiğini ve başka yerlere attığını söyledi.

Bilim insanları, sıcak hava dalgalarına neden olan kalıcı antisiklon sistemlerinin uzunluğuna ve yoğunluğuna dikkat çekti.

Allan, "Kıtalar üzerinde durgun yüksek basınç alanlarının devam ettiği yerlerde, hava batar ve ısınır, bulutları eritir, yoğun yaz güneşinin toprakları kavurmasına, zemini ve yukarıdaki havayı ısıtmasına neden olur," dedi ve sıcak hava dalgalarının haftalarca "yerinde kaldığını" söyledi.

Reading Üniversitesi'nde iklim bilimci olan Hannah Cloke, "Avrupa'da, Afrika'dan gelen sıcak hava şimdi yerinde duruyor ve yüksek basınç koşulları sıcak deniz, kara ve havadaki ısının artmaya devam ettiği anlamına geliyor" diye ekledi.

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN ROLÜ

Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli'ndeki (IPCC) bilim insanları bu yılki küresel özet raporlarında iklim değişikliğinin ölümcül sıcak hava dalgalarını "1950'lerden bu yana çoğu kara bölgesinde daha sık ve daha yoğun" hale getirdiğini söyledi.

Fransa'nın Pierre-Simon Laplace iklim enstitüsü müdürü Robert Vautard, bu ayki sıcak hava dalgalarının "tek bir olgu değil, aynı anda etkili olan birkaç olgu" olduğunu söyledi. "Ancak hepsi tek bir faktör tarafından güçlendiriliyor: iklim değişikliği."

Daha yüksek küresel sıcaklıklar, sıcak hava dalgalarını daha uzun ve daha yoğun hale getiriyor. Ana etken olmasına rağmen iklim değişikliği, insanların fosil yakıtlardan kaynaklanan emisyonları azaltarak etkileyebileceği bir değişkendir.

Sussex Üniversitesi'nde iklim değişikliği alanında kıdemli öğretim görevlisi olan Melissa Lazenby, "İklimin olağan ve iyi bilinen doğal salınımlarından çıkıp daha keşfedilmemiş ve daha aşırı bölgelere doğru ilerliyoruz" dedi.

"Bununla birlikte, iklim ve hava üzerindeki insan etkimizi azaltma ve daha aşırı ve uzun süreli sıcak hava dalgaları yaratmama yeteneğine sahibiz."

ISI TAHMİNİ

Berkeley Earth, mevcut El Nino'nun 2024 yılında Dünya'yı daha da sıcak hale getirebileceği uyarısında bulundu. IPCC, hükümetler ülkelerin sera gazı emisyonlarını azaltarak iklim değişikliğini sınırlayabilecek olsa da sıcak hava dalgalarının daha sık ve yoğun olma riski taşıdığını söyledi.

University College London'da küresel değişim bilimi kürsüsü başkanı Simon Lewis, "Bu sadece bir başlangıç," dedi.

"Karbon emisyonlarında net sıfıra kadar derin, hızlı ve sürekli kesintiler ısınmayı durdurabilir, ancak insanlık gelecekte daha da şiddetli sıcak hava dalgalarına uyum sağlamak zorunda kalacaktır."

 

Kaynak: https://www.sciencealert.com/