Kırmızıya gelince... Pek çok tonuna tarihöncesi mezarlarda rastlanıyor. Ama hangi maddeden yapıldığı konusu, hâlâ gizemini sürdürüyor. Kuşkusuz, renkli tozlar ve killi toprak dinsel törenlerde de kullanılıyordu. Ancak kaya resimleri, bazı pigmentlerin geçmişinin M.Ö. 4000 yıllarından bile gerilere gittiğinin başlı­ca kanıtını oluşturuyor...

Yeni boya maddeleri gereksinimi doğuran tekstil, tarıma geçişle birlik­te gelişti. İlkçağ uygarlıkları, doku­malarını boyamak için mineraller, meyveler, bitki yapraklan ya da kök­leri, hatta hayvansal ürünler gibi tüm doğal maddeleri denediler. Paletteki renkler git gide arttı. Mısır kumaşla­rında, 4. binden itibaren, Hindistan kökenli indigo (Indigofera tinctoria; çivit fidanı) çalısından üretilen mavi pigmentler görülmeye başladı.

Yak­laşık aynı dönemde, Giritliler de erguvan kırmızısını bulmuşlardı. Ama bir deniz yumuşakçası olan venüs ta­rağının (Murex pecten) yaklaşık 10.000 tanesinden ancak 1 gram pig­ment elde edilebiliyordu. Bu yumuşakçanın sarımsı bez sal­gılan, en az 10-15 gün kaynatıldık­tan sonra koyu kırmızıya dönüşüyor­du. Boyanın hazırlanması, yalnızca özel maddeler değil, kesin bir ustalık da gerektiriyordu. İş, kumaşı renkli suya batırmakla bitmiyordu; asıl be­ceri, boyayı kumaşa emdirmekte ve boyanın, kumaşın ipliklerine iyice yapışmasını sağlamakta ortaya çıkı­yordu.

Boyacıların, rengi iyice sabit­leştirmek için, tıpkı simyacılarınki gibi düzenlenmiş deneylere dayalı reçeteleri vardı. Ayrıntıları karanlık­ta kalsa da, pigmentlerini genellikle idrarla karıştırdıkları biliniyor. Mo­dern kimyacılar, durumu, boyaların alkali (baz) ortamda daha etkili ol­masıyla açıklıyorlar. Pompei yazıtla­rının gösterdiği gibi, Romalı sanat­karlar, bu gerekli hammaddeyi sağ­lamak için hemşerilerinin "teveccüh"lerine güveniyorlardı. Söz konu­su "teveccüh", boyacı dükkanlarının duvarlarında şöyle dile getiriliyordu: "Yolcu, dur ve buraya işe!"