Dilimizde "değersizliğin ifadesi" olarak kullanılan "solda sıfır" deyimi, virgülün solunda kalan sıfır için kullanılıyor. Ondalık kesrin icat edilmediği bir dünyada, en küçük alışverişten uzay teknolojisine kadar hemen her alanda korkunç bir karmaşa yaşanırdı! Bankanızın faiz hesaplarını Roma rakamları ile yaptığını bir düşünsenize. Matematiğin vazgeçilmezi olan "virgül"ü bulan kişi, 14. ve 15. yüzyıllarda yaşayan Cemşid’dir. Yazıda "pek önemli" görülmeyen, ama matematiğin vazgeçilmezi olan "virgül"ü bulan kişi, 14. ve 15. yüzyıllarda yaşayan Cemşid bin Mesud bin Mahmud et-Tabib el Kâşi'dir.
Uzun süre boyunca ondalık kesirlerin keşfi, Simon Stefan'a atfedildi. 1948 yılında, Alman bilim tarihçisi Pouluckey, araştırmaları sonunda ondalık kesirleri Cemşid'in bulduğunu kanıtladı. Simon Stefan'dan tam 160 yıl önce yaşayan Cemşid, ondalık sayılar üzerinde dört işlemi de uygulayabiliyordu! Avrupa'nın kesirli rakamların dört işlemi ile tanışması ise, 17. yüzyılda gerçekleşti. Cemşid, "pi" sayısını 9. kesirine kadar (3,141592653) kesinleştirmişti!
Benzer bir şekilde, matematikte "Broom açılımı" olarak bilmen formülden yararlanılarak gerçekleştirilen kök alma işleminin keşfi şerefi de Newton'a verilmişti. Ancak, İngiliz matematikçi James Roy Newman, "The World of Mathematics" adlı kitabında, bunu Newton'dan tam 300 yıl önce Cemşid'in bulduğunu, ilk defa binom (ikinci dereceden polinom) denklemleri çözdüğünü dünyaya açıkladı. Son araştırmalar, ne yazık ki, Newman'ı bile haksız çıkartıyor! Binom denklemleri ilk çözen kişi, Cemşid'den üç asır önce yaşayan Ömer Hayyam'ın ta kendisidir.
Yorumlar
Matematik bazen tuhaf olabiliyor
inanamıyorum ömer hayyam mı?
Yorum yazmak için lütfen giriş yapınız