Bilim insanları bize ulaşmak için 11 milyar yıldan fazla yol kat eden ışığı kullanarak şimdiye kadarki en uzak manyetik alanı ölçtüler.

Işık, Büyük Patlama'dan sadece 2,5 milyar yıl sonra olduğu gibi görünen 9io9 adlı bir galaksi tarafından yayıldı. Çizgilerinin haritalanması, gökbilimcilerin galaksilerin Evren'in bebeklik döneminde içlerinden ve çevrelerinden geçen dev manyetik alanları nasıl döndürdüklerini anlamalarına yardımcı olacaktır.

İngiltere'deki Hertfordshire Üniversitesi'nden astrofizikçi James Geach, "Birçok insan galaksimizin ve diğer galaksilerin tamamının on binlerce ışık yılına yayılan manyetik alanlarla kaplı olduğunun farkında olmayabilir" diyor.

"Bu keşif bize galaktik ölçekli manyetik alanların nasıl oluştuğuna dair yeni ipuçları veriyor."

Manyetik alanlar evrenin her yerinde yaygındır. Genellikle elektriksel olarak iletken malzemenin akışından güç alırlar ve kinetik enerjiyi dinamo etkisi olarak bilinen manyetik enerjiye dönüştürürler. Örneğin Dünya'nın manyetik alanı, içindeki akışkanın salınımıyla oluşur.

Galaktik manyetik alanların da benzer bir şekilde oluştuğu düşünülmektedir. Galaksi döner ve içindeki yüklü gaz da döner. Bu hareket galaktik manyetik alanı korur, ancak bu Dünya'nın ya da Güneş'in etrafında bulabileceğinizden çok daha zayıf bir manyetik alandır. Örneğin Samanyolu'nun manyetik alanı 25 ila 60 mikrogauss arasında ölçülmüştür; Dünya'nınki ise yüzeyde 0,22 ila 0,67 gauss arasındadır.

Ancak galaktik manyetik alanların ilk etapta nasıl başladığını bilmiyoruz. Oluştukları daha geniş Evren'den miras alınan yukarıdan aşağıya bir süreçle mi yaratıldılar? Yoksa manyetik alanlar aşağıdan yukarıya bir süreçten, galakside oluşan ve daha sonra ona nüfuz eden manyetik alanları üreten maddelerden mi ortaya çıkıyor?

9io9'un manyetik alanının keşfi bize bazı ipuçları veriyor.

Galaksi, uzay-zamanı büken ön plandaki bir kütlenin varlığıyla büyütüldü ve Geach ve meslektaşlarının ışığının kutuplaşmasını ölçmesine olanak sağladı. Bu, ışığın dalga boyunun manyetik bir alandan geçerken belirli bir yöne doğru güçlü bir şekilde yönelmesidir.

Işığın analizine göre, 9io9'un manyetik alanı yakın galaksilerdekine benzerdi. Hatta 500 mikrogauss ya da daha düşük, karşılaştırılabilir bir güç gösterdi. Bu da Dünya'nın manyetik alanından yaklaşık 1,000 kat daha zayıftır.

Bu durum, galaksi büyümeye devam ederken manyetik alanın hızla oluştuğunu ve galaktik manyetik alanların yeni yıldızlar oluşturan materyalle güçlü bir şekilde bağlantılı olduğunu göstermektedir.

Ekip, Evren'in erken dönemlerinde genellikle büyük bir hızla gerçekleşen yıldız oluşumunun, galaktik manyetik alanların büyümesini ve gelişmesini hızlandırmaya yardımcı olabileceğine inanıyor. Manyetik alanlar da daha sonraki yıldız oluşumunu etkileyebilir.

Araştırmacılara göre bu keşif, Evren'in evriminde çok önemli bir dönemde galaksilerin iç işleyişine yeni bir pencere açıyor.

 

Kaynak: https://www.sciencealert.com/