Yaz boyunca sahillerde kum­ları ısıtan derimizi bronz­laştıran güneş, aynı zaman­da toprağı ve denizleri de ısıttı. Şimdi sıcaklık yavaş yavaş aza­lıyor. Düşen sıcaklıkla birlikte hem toprak hem de denizler soğuyor. An­cak ikisinin soğuma ritimleri farklı... Karalar denizlere oranla daha hızlı soğuduğu için, iki farklı basınç alanı ortaya çıkıyor. Hava kütlesinin birin­den diğerine hareket etmesi rüzgarı, bunun şiddeti de onun fırtına mı ka­sırga mı olacağını belirliyor. Nitekim tüm eylül ayı boyunca kuzey yarım­kürenin ılıman iklim bölgesindeki ül­kelerde görülen depresyonların nede­ni, işte bu farklı iki basınç alanı ara­sında gidip gelen hava kütlesi...

Hava kütlesi yükselip alçalıyor

 

Rüzgarın hareketi lunaparklardaki dönme dolapların hareketine benze­tilebilir; özünde sürekli ve dairesel bir hareket... Çünkü rüzgarın temelindeki hava kütlesinin hareketi de benzer özellikler taşıyor. Hava kütlesi yükselip alçalıyor, mevsimlere göre daha az ya da daha şiddetli bir biçimde ısınıp soğuyor. Meteoroloji uzmanları, önümüzdeki kasım ve aralık aylarının rüzgarın şiddeti açısından önemli olduğunu söylüyorlar. Örneğin, kasım ayı içinde rüzgar özellikle Avrupa'nın Atlantik sahillerinde ve Karadeniz'de çok şiddetli esecek... Ne var ki bu rüzgarların şiddeti belli sınırlar içinde kalacak, belki bazı bölgelerde fırtınalara dönüşecek. Ama asla hortumlara ve kasırgalara neden olmayacak... Çünkü bu sonuncuların ortaya çıkması için rüzgarın hızının kendi sınırları dışına taşması gerekiyor.

Ürküten rüzgarlar nasıl doğuyor?

Hortum Oluşumu: Hortum, gökyüzünün belli bir bölgesinde, birbirinden farklı gü­zergahlara sahip çok sayıda rüz­garın karşılaşmasıyla ortaya çıkı­yor. Hem toprağın üstündeki gök­yüzünde, hem de denizlerin üs­tünde meydana gelebiliyor. At­mosferin daha yukarı bölgelerin­deki soğuk hava, sıcak hava küt­lesinin etrafına aşağıya doğru bir hareket izleyerek dolanıyor. Bu dolanmanın ritmi sıcaklık ne ka­dar yüksek olursa o kadar şiddet­li ve hızlı oluyor. Hortumun bir koni biçiminde ortaya çıkmasının nedeni işte bu soğuk hava kütle­sinin sıcak havanın etrafında do­lanması... Hortum oluşumu bera­berinde kulakları sağır eden bir gürültü çıkarıyor. Bu gürültü kal­kış anında uçak motorlarından gelen gürültüye benziyor.