Uzun süre Grips Messer'in en tutarlı tartışması olarak kabul gören tartışma IQ'nun geçerliliğini yıkıyor: Seattle'daki Washington Üniversitesi'nden psikolog Earl Hunt, birkaç yıl önce, deneğin genel ortalamada daha iyi olması halinde, birim testlerinde gösterdiği başarıların birbirleriyle daha az uyumlu olduğunu (ve tersini) kanıtladı. Deneğin, testlerin bir bölümünde müthiş sonuçlar elde etmesi, diğer bölümlerde de başarılı olacağı anlamına gelmiyordu. Hunt, bu durumu şöyle yorumluyor: "Genel zekanın tanımlanamayacağı görülüyor. Ancak zekanın azlığı genel olarak tanımlanabilir..."

Bu bulgu da geleneği tersyüz ediyor aslına bakarsak. Earl Hunt'ın temsil ettiği okul olan "bilişsel psikoloji" (cognitive psychology) niceliği ölçmüyor, zihinsel performansın aslında nelere yol açacağını araştırıyor. Zihinsel yeterliliğin birçok kendine özgü yeterlilik dizesinden ortaya çıktığını kabul ediyor. Bu kendine özgü yeterlilikler, duyulan haberin işlenmesinden, sorun çözme tekniklerine, ondan da bilgi sahibi olmaya kadar birçok yeterliliği kapsıyor.

Bu düşünce akışı bir dizi deney tarafından da destekleniyor. Örnek olarak Robert Stemberg, insanların testlerdeki grafik analojileri kontrol etmek için ne kadar zamana ihtiyaçları olduğunu daha 1977'de ölçmüştür. Sonuç da şaşırtıcıydı: Alışılmış testlere göre "büyük yetenek" olan kişiler, bu işi yapmakta ilk adım olan, belirtileri sınıflandırmada çok daha uzun zamana ihtiyaç gösteriyorlardı. Buna karşın resimlerdeki değişimi anlatan ön açıklamayı, daha az zeki deneklerden hem daha hızlı anlıyor, hem daha hızlı uyguluyor, hem de daha az hata yapıyorlardı. Bu bulgulardan, bilginin yoğun ve etkili sınıflandırılmasının zihinsel gücün temeli olduğu ortaya çıktı.