Efsaneye göre Suşehri’nde çok zengin bir çiftlik ağası kendisine kahya ararmış. Gelen adayların zeki olup olmadıklarını bir teste tabi tutarak anlarmış. Bu haber etrafa yayılmış. Adaylar çiftliğe gelmiş. Fakat ağanın yanına girenler düşünceli, kafaları önde geri çıkıyormuş.

Son olarak orta yaşlı, perişan giyimli bir köse içeri girmiş. Ağa testteki soruyu ona da sormuş: “Ben sana bir tane koyun vereceğim; ama etinden et, sütünden süt, derisinden de başıma börk isterim. Aynı zamanda bu işten sen nasıl karlı çıkarsın?”

Köse düşünmüş ama cevabı bulamamış. Fakat işe ihtiyacı olduğu için ağadan bir hafta zaman istemiş. Kimse soruyu cevaplayamadığı için ağa, köseye bir hafta zaman vermeyi kabul etmiş.

Köse düşünceli halde köyüne doğru yola koyulmuş. Yolda pazardan dönen yaşlı bir adama rastlamış ve yol arkadaşı olmuşlar. Yaşlı adamın köyü dağın arkasındaymış. Beraber aşmaları gereken yüksek bir dağ varmış. Yaşlı adam yorulmuş ve sıcaktan bunalmış halde dağı nasıl aşacağını bilmediğini söylemiş. Köse de “Ne olacak dağın yarısına kadar ben seni sırtıma alırım, yarısından sonra da sen beni sırtına alırsın geçer gideriz demiş.”

Yaşlı adam kendisini zor taşıdığından kösenin kendisiyle dalga geçtiğini düşünmüş. Yaşlı adam suratını asmış sırtına almamak için, yola devam etmişler.

Dağın zirvesine geldiklerinde her yer yemyeşilmiş. Yaşlı adam köseye “Bu tarlalar hep bizim köyün.” demiş. Köse de “Bu tarlaların hepsi sizin mi?” diye sormuş. Yaşlı adam cevap vermemiş. Biraz daha ilerlemişler. Yaşlı adam “Köye yaklaştık, bak şu mezarlık bizim köyün mezarlığı.” demiş. Köse bunun üzerine “Bu mezarlıkta yatanların hiçbiri yaşıyor mu?” diye sormuş.

Yaşlı adam bu sorunun üzerine çok sinirlenmiş. Köseyi evinde misafir etmek istememiş. Ama köse ihtiyarın peşine takılıp evine gitmiş.

Evin kapısını yaşlı adamın kızı açmış. Babasının köseye soğuk davrandığını görünce kızı babasını odaya çekmiş ve neden böyle davrandığını sormuş. Yaşlı adam köseyle karşılaştıklarından beri olanları anlatmaya başlamış. Köse de merak etmiş ve kapıyı dinlemiş.

Yaşlı adam:

“Ben o sıcakta dağı aşmanın zor olduğunu söyledim. Köse bana, “dağın yarısına kadar ben seni taşırım, yarısından sonra da sen beni taşırsın”dedi. Utanmadı mı benim gibi yaşlı bir adamın sırtına binmeyi düşünmeye?” demiş. Kızı bunun üzerine:

“Baba ne var bunda kızacak? Sen yanlış anlamışsın. Adam biraz sen konuşursun, biraz ben konuşurum yol çabuk biter demek istemiş.” demiş. Yaşlı adam devam etmiş:

“Peki, mezarlığı gösterdim. ‘Burada yatanların içinde yaşayan var mı?’ diye sordu demiş. Kızı yine cevaplamış:

“Babacığım, Köse Emmi sana ölen insanların içinde ölmeden önce hayrına köprü, yol gibi şeyler yaptırıp adını yaşatan var mı diye sormuş deyince yaşlı adam sakinleşmiş. Köseden gidip af dilemiş.

Köse kızın bilgeliğine hayran kalmış. Ağanın kendisine sorduğu soruyu kıza sormuş. Kız cevap olarak:

“Git, Ağa’ndan iyi cins bir koyun iste. Koyun ikiz doğurur. Koyunun sütünden Ağa’ya verirsin. Kuzunun birini keser etini Ağa’ya verirsin. Diğerini de keser Ağa’nın başına börk yaparsın. Koyunda sana kar kalır.” demiş.

Köse ertesi sabah ağanın yanına gidip başından geçenleri ve cevabı söylemiş. Ağa ve köse kızın evine gitmişler. Ağa kızı, kendi oğluna almış. Köseye de yüklüce para vermiş. Ağa karşısındaki dağa bakarak:

“Bu dağın adı, benim evime böyle bir gelin gelmesini sağlayan adamın adı olsun. Bundan böyle bu dağın adı Köse Dağı’dır.” demiş.