Doğaüstü güçleri kontrol ederek tabiat ve diğer insanlar üzerinde kullanabilen kişilere büyücü denir. İlkel toplumlarda çoğu zaman kişi arzusu dışında büyücü olur, bedenindeki bir aksaklık veya hastalık kişinin ölüler dünyası ile ilişkisine yorularak, doğaüstü bir gücün belirtisi sayılırdı. Ayrıca tarih boyunca ateşe hakimiyetlerinden dolayı demirciler, ölümle içli dışlı olduğu için mezarcılar, hastalıkları sağaltabilen şifacılar, Yahudiler ve Çingeneler gibi göçebe ve yabancılar büyücülükle ilişkilendirilmiştir.

Avrupa folklorunda büyücüler güçlerini iyi veya kötü amaçlar için kullanmalarına bakılmaksızın cübbeli, sivri şapkalı, uzun beyaz sakallı yaşlı adamlar olarak tasvir edilmişlerdir. En ünlü efsanevi büyücüler Kral Arthur efsanesinde bahsi geçen Merlin ile Amerikalı yazar L. Frank Baum’un 1900 tarihli Oz’un Harika Büyücüsü (Wonderful Wizard of Oz) öyküsünde bahsi geçip, Yakut şehrinde yaşayan Oz diyarı büyücüsüdür.

Kral Arthur efsanesinde Merlin, Arthur’un iktidarını destekleyen gerçek ve kudretli bir büyücüyken ikincisinde Dorothy Gale adlı kız ile arkadaşları Oz’un büyücü kralından yardım isteyince kendilerinden tehlikeli bir görevi tamamlamaları istenmiş, istenileni yaptıklarında ise Oz büyücüsünün gerçek bir büyücü olmayıp küçük numaralarla insanları kandıran bir şarlatan olduğunu öğrenmişlerdir.

Büyücüler tüm toplumlarda insanlar arasından çıkmakla birlikte İngiliz yazar J.R.R. Tolkien Yüzüklerin Efendisi adlı roman serisinde Orta Dünya adını verdiği fantezi evreninde en önemli görevleri Maia Sauron ile savaşmak olan yarı-tanrı (Maiar) özelliğine sahip İstari adlı bir büyücü ırkı yaratmıştır. Orta Dünya’da Beyaz Saruman ile Gri Gandalf bu ırkın en ön önemli figürleri olup, Tolkien’in Gandalf karakterini yaratırken Fin destanı Kalevala‘daki büyücü Vainamoinen‘den esinlendiği sanılmaktadır.

BÜYÜCÜNÜN ÇIRAĞI MASALI

Avrasya, Afrika hatta Amerika’ya dek yayılmış bir masalın olup, genel olarak tehlikeli ve kıskanç bir büyücüden büyü ve şekil değiştirmenin sırlarını öğrenen genç çırağın öğrendiklerini kullanarak büyücüye üstün gelmesini konu alınmaktadır. Masalın iki versiyonu bulunmaktadır. İlkinde babası oğlunu bir büyücüye çırak olarak vermiş veya satmış, çocuk kendi çabalarıyla büyü ve şekil değiştirmenin sırlarını öğrendikten sonra at kılığında baba evine kaçmıştır. Çocuk babasına at kılığındaki kendisini satıp para kazanmasını boyunduruğunu sakladığı sürece geri döneceğini bildirmiş, baba oğul bu yöntemi kullanarak birkaç kez para kazandıktan sonra hem atı hem de boyunduruğu allem edip, kallem edip adamı kandıran büyücüye satmıştır. Çocuk büyücünün kendine âşık olan kızının yardımıyla tekrar kaçmayı deneyince büyücü ile çırağı arasında şekil değiştirme savaşı yaşanmışsa da çocuk ustasına üstün gelmeyi başarmıştır. Öykünün ikinci versiyonunda baba karakteri yer almayıp, büyücüye satılan çocuk adamın kıskançlığı veya bir ayin sırasında çocuğu kurban etmek istemesi yüzünden kaçmıştır. Bir prensesin yardımını alan çocuk şekil değiştirme savaşında büyücüyü yendikten sonra prensesle evlenmiştir.

 

 

Kaynak: Özhan Öztürk- Dünya Mitolojisi