Bayramın son günündeyken dünyanın en garip bayramlarımdan ikisine şahit olalım mı? Yüzyıllardan beri aynı yerde ve aynı şekilde kutlanan iki bayramdan bahsedelim biraz. Bu iki bayram BBC’nin “Dünyanın En Sıra dışı Bayramları” listesinde, zirvelerde olan iki bayram. Şimdi ikinci bayramdan bahsedelim. İlki için diğer içeriği okumayı unutmayın.

Endonezya’ya bağlı olan Bali adasında bir festivale gidiyoruz. Bu adaya çok eski zamanlarda Dwata Cangkar adında zalim bir dev kral hükmedermiş. Kral öyle zalim, öyle acımasızmış ki insanların acı çekmesinden keyif aldığı için insan eti yermiş.

MS 78 yılında Java Adası’na yanaşan gemiden bugün Bali halkının efsanevi kralı olarak bilinen Aji Saka inmiş. Adaya hükmeden Medang Kralı ile savaşmış ve acımasız hükümdarı bozguna uğratmış. Aji Saka, savaşı kazandıktan sonra Java Adası’nın yeni kralı olmuş ve yamyam kralın vahşetine son vererek medeniyeti ve Hinduizm’i Endonezya’ya getirmiş.

Medeniyetle beraber de Saka yılı adı verilen yeni bir takvim icat etmiş. Milattan sonra 78 yılını sıfır noktası olarak kabul eden bu takvime göre, yeni yıl, bahar ekinoksu döneminde, ayın ilk Yeni Ay evresinde olduğu güne denk düşüyor. Ve bu özel gün, günümüzde yalnızca Endonezya’ya bağlı olan komşu ada Bali’de garip bir şekilde kutlanıyor.

Bayram, sessizlik ve durgunluk anlamındaki Nyepi’dir.

Nyepi bayramı için aylar öncesinden hazırlık yapmaya başlanır. Gençler toplanarak Ogoh-Ogoh denilen, her boyda görülebilen ahşap heykeller yapıyorlar. Bali halkı, bu heykellerin kötü ruhları ve şeytanı simgelediğine inanıyor.

Nyepi’den bir gün önce gençler yaptıkları heykelleri, gün batımında şehirde yaşadıkları bölgeye en yakın olan ana yol kavşaklarına taşıyorlar ve kötü ruhları kaçırması için burada ateşe veriyorlar.

İnanışa göre bu kavşaklar kötü ruhların buluşma noktası. Bu ritüel sırasında yüksek sesle müzik çalınıyor, şarkılar söyleniyor. Önemli olan gürültü çıkarmak. Bu yüzden gerekirse tencere tavalara da vuruluyor.

Şimdi gelelim en garip kısmına. Saat sabah 6’da bütün gürültü biriden kesiliveriyor!

SESSİZLİK

tüm Bali Adası’nı kaplıyor. Birden herkes kendi içine dönüyor. Zaten sessizliğin amacı da, bu içe dönüşü mümkün kılmak. Bu, Bali halkı için o kadar önemli ki, sabah 6’dan itibaren Pecalang adı verilen güvenlik güçleri, herkesin sessiz olduğundan emin olmak için şehirde devriye geziyor. Kimsenin ikamet ettiği binayı terk etmesine izin verilmiyor.

Evet turist olsanız bile.

Festival bu halk için öylesine önemli ki o tarihte kusursuz bir sessizlik sağlamak için uçuşlar iptal ediliyor, ülkeye giriş çıkışlar kapatılıyor. Televizyon ve radyo yayınları kesiliyor, hatta elektrik ve su bile azar azar veriliyor. İç yolculuğu engelleyebilecek her detayın önüne geçiliyor.

İyice garipleşti değil mi?

Tüm ada ertesi sabah saat 6’ya kadar, 24 saat sessizliğe bürünüyor. Süreç tamamlandığında hayat eski haline dönüyor ve temizleme ve arınma günü, yani Ngembak Geni başlıyor. Ngembak Geni’de insanlar, geçmişlerinde kırdıkları, üzdükleri insanlara gidip onlardan af diliyor ve bütün günü, bizim bayram ziyaretlerimiz gibi akraba ve dost ziyaretlerine ayırıyorlar. E tabi arınma ve temizleme dedik. Bunun öncesinde bayram temizliği de var tabii.

Bununla bitti mi? Bitmediii.

Eğer genç ve bekarsanız Omed-omedan eğlencesine buyurun. Bu bir eşleştirme ve öpüşme yarışması. (Ben size garip demiştim!)

İki tarafa yani aslında iki bilgenin gözetimi altında bulunan iki gruba ayrılan bekarlar sıralarını beklemeye başlıyor, yaşlı bilge sizi seçtiğinde ve karşı tarafa haber verdiğinde, koşup bilgenin sırtına çıkmalısınız. Karşıdan size doğru gelen biri var, o da tıpkı sizin gibi bilgenin sırtında. Deve güreşi gibi ama güreş yerine öpüşmek.

Karşıdaki ile ortada buluştuğunuzda konuşmaya fırsatınız yok, bilgeler sizin için en uygun partneri seçti bile. Öpüşün gitsin. Sonrasında üzerlerine su fırlatılıyor. Ve hop ayrılın.

Omed-omedan, Bali için epey önemli bir ritüel. Bu ritüel sayesinde birçok aile kuruldu. Üstelik kendini toplumdan dışlanmış olarak gören insan sayısının çok az olduğunu da hatırlatalım.

 

 

 

 

 

 

 

 

Kaynak:

• https://barisozcan.com/dunyanin-en-garip-bayramlari/
• https://authentic-indonesia.com/blog/balinese-nyepi-the-day-of-silence/