“Ölüm şehrin üzerinde şöyle bir gezdi; herkesi, birden oluşacak harabenin altında bırakmak için bekliyordu... İşte bu, çözümü olmayan korkunun ta kendisiydi, kötülükten ve savaştan bi­le daha çok ürküten korkunun..."

Bu sözler, 18. yüzyılda deprem bi­limi okuyan bir öğrenciye ait... Sarsı­lan bir dünya insanın sadece varolu­şunu değil, akli dengesini de tehdit ediyor; çünkü insanlar, yıllar boyu üstünde yaşadıkları toprağın sağlam olduğuna inanmak istiyorlar. "Bir ka­ya kadar sağlam" deyimi, insanların bu güveninin bir sonucu hiç kuşku­suz... Ne var ki, bu oldukça zayıf ve yersiz bir güven... Geçerliliği de an­cak depremin ilk saniyesine kadar sü­rüyor.

Her ne kadar onu yaşayanlara kor­kunç gelse de, deprem, yağmur dam­lalarının yeryüzüne düşüşü, ya da rüzgarların esişi kadar olası ve doğal bir olay... Yeryüzünün 4.6 milyarlık geçmişinde her sene 1 milyondan faz­la deprem olduğu artık biliniyor. Bu da her gün, her 30 dakikada bir dep­rem olduğunu gösteriyor. Tabii ki, bu depremlerden çoğu bir kahve fincanı­nın yerinden oynatamayacak kadar hafif sarsıntılar ve bunları modern aletler olmaksızın farketmek olanak­sız. Ancak, bu depremlerin 3000'den fazlası her sene yeryüzünde hissedili­yor, 20'den fazlası da ciddi hasarlara yol açabiliyor, özellikle de kalabalık yerleşim bölgelerine denk geldikleri zaman...

Bir tesadüf sonucu da olsa, insanlar sismik olarak aktif bölgeleri yerleşim yerleri olarak seçerek, depremlerin vereceği hasarın artmasına istemeden de olsa yardımcı oluyorlar. Bu bölge­lerin başında Akdeniz, Pasifik Okya­nusu, Orta Doğu'nun dağlık kuşakla­rı, Hindistan. Çin ve Karayib adaları geliyor. Depremler ve deprem sonu­cunda oluşan yangın, açlık ve yoksul­luk gibi diğer afetler, her yıl 10 ila 15 bin kişinin hayatını kaybetmesine ne­den oluyor. Tarihe bakıldığında du­rumun daha da vahim olduğu apaçık ortada; kayıtlar tutulmaya başlandı­ğından beri (Çin'de 30 yüzyıl önce­sinden bu yana) depremlerde ölen in­sanların sayısı 13 milyonu geçmiş du­rumda...

Afrika'nın dağlık kısımları, Ame­rikanın düzlük kısımları, Asya'nın stepleri, Amazon yağmur ormanları ve Pasifik kıyıları deprem riski taşı­yan bölgeler... Ancak gerçek şu ki, her yerde ve her zaman bir deprem olabilir. 1964 yılında oluşan büyük Alaska depremini takip eden senede, dünyada 22 ana deprem oldu. İtalya dört kez, Türkiye üç kez, İran ve Şili de ikişer kez sallandılar. Yugoslavya, Yunanistan, Afganistan, Endonezya, Sumatra, Yeni Gine, Kenya, Cezayir, Japonya, Meksika, aynı yıl içinde bi­rer kez sallandılar. 1964 senesi, sis­mik aktivite açısından oldukça hara­ketliydi.