Fleur-de-lys, fleur-de-lis ya da fleur-de-luce olarak da yazılır. Fransızca ’da zambak anlamına gelmektedir. Fransa Krallığı başta olmak üzere pek çok yerde ve armalarda kullanılan amblemdir. Gerçek adını yazmak da okumak da zor olacağından yolumuza zambak çiçeği diyerek devam edelim.

Zambak çiçeği, orta çağ hanedan armacılığında yaygın bir semboldür ve Fransız armalarında özellikle göze çarpar. Bu sembol, çok değişik biçimlerde karşımıza çıkar ve yaygın olarak Fransa ile ilişkilendirilmesine rağmen eski Mezopotamya ve Mısır sanatına ve süslemelerine kadar tarihlenen benzer tasarımlarla bariz bir biçimde karşımıza çıkar.

Üç yaprakla, bunları tutan yatay bir banttan oluşur. Ortadaki dik, yanlarındaki sağa ve sola doğru kıvrılmış durumdaki yaprakların sapları da bandın altından taşar. Çeşitli biçimleri vardır. Fleur-de-lis au pied coupé ya da au pied nourri'de yaprakların sapları görülmez ya da bunların yerini yamuk biçimli bir taban almıştır. Fleur-de-lis florencée ya da épanouie de denen fleur-de-lis remplie'de yapraklar arasında erkekorganları göründüğü gibi, yaprakların uçları da çiçek gibi bölünür. Armacılıkta doğal biçimi çok bozulmadan betimlenen zambağa, stilize fleur-de-lis'den ayırmak için, "lis-de-jardin" adı verilir.

Zambak çiçeğinin asıl önemi, öteden beri Fransız kraliyet armasında yer almasından ileri gelir. Frank kralı Clovis'e vaftiz edildiği sırada saflık simgesi olarak Cennet'ten bir zambak gönderildiği yolunda Fleur-de-lys sözcüğünün de fleur-de-Louis'nin (Louis-Clovis) bozulmuş biçimi olduğu ileri sürülmüştür. Ama bu figür, Kutsal Ruh'u simgeleyen bir güvercinden de gelmiş olabilir. Fransa kralı 6. Louis bu amblemi hem mühründe hem de sikkelerinde kullandı. 8. Louis'in kutsanması töreninde altın zambaklar işlenmiş mavi bir cüppe giymesinden kısa bir süre sonra üzerinde altın renkli zambak çiçekleri serpiştirilmiş mavi bir kalkan krallık arması olarak kabul edildi. Fransa kralı 5. Charles 1376'da armadaki fleur-de-lys sayısını Kutsal Üçlemeye bağlayarak üçle sınırlandırıldı.

Dünyanın pek çok yerinde çok eski zamanlardan beri sanatta zambak çiçeğine benzeyen amblemler kullanılmıştır. Fakat her zaman bu çiçeği simgelememiştir. Yüzyıl Savaşları sırasında İngiltere kralları, Fransa üzerindeki egemenlik isteklerini göstermek için kendi armalarının içine Fransız armasını da yerleştirdiler ve bu II. George dönemine kadar sürdü.

Bugün geniş ölçüde dünya üzerindeki Fransız topluluklarının bayraklarında kullanılmaktadır. 1992 ile 1998 arasındaki Bosna-Hersek bayrağında altı tane altın zambak bulunmaktaydı.

Aramızda izci varsa bilir ki bu zambak, İzcilik armasında da kullanılmaktadır. Çünkü zambak her şartta yetişen, tüm zor şartlara karşı dayanıklı olan bir çiçektir.

 

 

 

 

 

 

 

 

Kaynak: https://www.gizliilimler.org/Fleue_de_Lys.htm