Eskiden hazımsızlık ve mide sorunu olanlar, mide ilaçları ve maden suları bol bulunmadığından bir çay kaşığı karbonatı suya karıştırarak içerlerdi. Ayrıca ağız ve diş bakımında da kullanılırdı. O dönemlerde karbonat çocuklar için de bir eğlence aracıydı. Annelerinin hazırladıkları limonata veya ayranın içine karbonat karıştırıp çalkalayarak köpüklenip fışkırmasını sağlardı. Misafirlere bol köpüklü kahve ikram etmek için karbonat illaki el altında bulundurulurdu. Yani karbonat diğer adıyla kabartma tozu sadece hamur işlerinde kullanılmıyordu.

Bu mucizevi beyaz tozun bilimsel adı sodyum bikarbonat ya da sodadır. Bu kimyasal bileşiğin tadı 18.yüzyılda kimyager Joseph Prestles tarafından keşfedilmiştir. Ancak kabartma tozu olarak kullanılmaya ilk olarak 19.yüzyılın ortalarında başlanmıştır. İngiliz kimyager Alfred Bird, hamur mayasına alerjisi olan eşine mayasız ekmek nasıl yapacağını araştırırken bu buluşuyla karbonatı mutfaklara sokmuş oldu.

Kabartma tozunda üç ana eleman bulunur; baz, asit ve dolgu malzemesi. Örneğin, sodyum bikarbonat bazik maddeyi, limon suyu gibi maddeler asidi mısır nişastası da karbonatı kuru tutup topaklanmasını önlemek için konulan dolgu malzemesini oluşturur. Ayrıca dolgu malzemesi paketteki kabartma tozunun içindeki asidin pakete zarar vermesini de önler.

Karbonat, su ve asitle temasa geçtiğinde birkaç bileşene ayrılır; karbondioksit gazı açığa çıkar, aromatik maddeler ve tat verici bileşenler açığa çıkmaz, bu nedenle ürünün tadı da etkilenmez. Bazen sodyum bikarbonat tek başına da kullanılır ama bu sefer kabarcıkların çıkabilmesi için kekin hamurunda muhakkak karbonatla reaksiyona girecek yoğurt, limon suyu gibi asidik maddelerin olması gerekir.

Unutmayın; karbonat sadece hamur işlerinde kullanılmıyor. Yanmış tencere ya da tavayı temizlemek, dişleri beyazlatmak, beyaz çamaşırları yıkarken beyazlatmak, taze çiçeklerin ömrünü uzatmak, ekşisi fazla kaçan salatalarda ekşiliği azaltmak için de kullanılır.

 

Kaynak: Lüzumsuz Bilgiler