Aspasia yaşadığı döneminin şartları içinde Atina’da iyi eğitim almış söz sahibi bir asilzadedir. Aspasia’nın hayatı hakkında birbiri ile uyumsuz pek çok yorum vardır. Özellikle evlilikleri ile sansasyonel bilgiler yansıtılsa da az rastlanan bir zeka ve hitabet gücüne sahip Aspasia, Perikles ailesine bağlı olmasının avantajlarını entelektüel birikimini arttırabilmek için kullanmıştır.

Bağımsız, zeki ve güçlü bir karaktere sahip böyle bir kadın figürü, kuşkusuz bu avantajlara sahip olamayan büyük çoğunluk karşısında nefretle anılmaktan kurtulamaz. Kullanılan tabirler sıklıkla ‘köpek gözlü yosma’, ‘edepsiz sürtük’ gibi genellemelerdir. Ancak tüm karalama çalışmalarının aksine Aspasia; retorik ve felsefe bilgisi ile Sokrates, Platon gibi düşünürlerin eserlerinde etkili olmuştur.

Aspasia’nın, “Sokrates’in hocası” olduğu, hatta Sokrates’in hitabet yeteneğini Aspasia’dan öğrendiği iddia edilmektedir. Sokrates ile yaptığı söyleşilerde özellikle kadın-erkek ilişkilerinde ‘cinsel nefs’ konusunun hiçbir ayrım yapılmaksızın uyulması gereken bir düzenleme ile hayata geçirilmesi gerektiğine olan inanç savunulmaktadır. ‘Fiziksel alem ve zevkler, daha değerli amaçlar uğruna bir kenara bırakılabilir ve bırakılmalıdır da ruhun eğitimi bedenin hazzında değildir.’ Kadın Sokrates’e göre farklılıkları ile erdemli bir varlıktır. Kadınların dönemin şartlarına göre erkeklerden daha aşağı görünmesinin sebebi onların eğitimsiz olmalarıdır. Kadınlar eğer erkekler gibi eğitim alırsa onlarla daha fazla diyalog kurma şansı olur ve böylece kusursuz ilişki kurulabilir. Sokrates’in örnek verdiği eğitimli, özgür, varoluşunu tamamlayan kadın Aspasia’dan başkası değildir.

Aspasia dönemi içinde kendi ilkelerine ters düşen toplum kurallarına karşı çıkarak, ideallerini savunan tek kadındır. Bir diğer ifadeyle öncelikle hayatından başlayarak kadınların kendine güvenen, bağımsızlığı için mücadele eden, ön yargılardan uzak yaşamayı tercih etmesi gerektiğini savunan ve bu yüzden taciz ve hakarete uğrayan ilk kadındır.

 

 

 

Kaynak: harika anlatımıyla Nilgün Türk