KARANLIKTA DUYULAN GAİPTEN GELEN SESLER

Yatağa yattığınızda karanlık odanızda sesler duyar mısınız? Bir korku gelir ama sesin nereden geldiğini de çözmeye çalışırız hani. Hiçbir somut kanıt bulamayınca ve sesler duymaya devam edince de seslerin, ‘gaipten geldiğine’ karar veririz.

Yaşadınız değil mi böyle ir deneyim. Yalnız değilsiniz! Binlerce yıllık insanlık tarihi, bu gizemli seslerin kaynağını anlayabilmek için karanlık odaları ve mistik törenleri kullanan insanlarla dolu.

Karanlık oda kavramı, özellikle batı dünyasında özel bir yere sahiptir. Sıklıkla ruh, şeytan gibi somut olmayan varlıklarla veya başımıza gelmesi muhtemel olayları anlayabileceğimiz kehanetlerle ilişkilendirilir. Doğu medeniyetlerinin inanç sistemlerinde ise karanlık odalara pek rastlamayız.

18.yüzyılın Aydınlanma Çağı ateşi ile yeni bir döneme girdiğini düşünen Avrupa ve Amerika kültürü, gaipten gelen sesleri de mantıkla açıklamaya çalışacaktır. Öyle de yapar. Bu ya deliliktir ya da bir kandırmaca. Ancak bu mantıklı görünen açıklamalar herkesi ikna edemez. Özellikle 19. yüzyıla gelindiğinde bu gizemli ve nereden geldiği belli olmayan sesler, “sihir kültürünün” bir parçası olur. Tarihçi Leigh Eric Schmidt, gaipten gelen seslerin özel eğlencelere dönüşmesinin ilk adımı olarak vantrologları gösterir. Orta Çağ dönemlerinde dinsel ayinlerin bir parçası olan ve tanrının cümlelerini aktardığı iddia edilen bu ilginç yetenek Aydınlanma Çağı’ndan sonra sihir kültürüne doğru kaymaya başlar.

Artık gaipten gelen seslerin kaynağı tanrısal bir emir değil öte dünyadaki ruhların iletişim kurma çabası olacaktır. Bu ilginç ve normal olmayan durumu inandırıcı kılmak içinse karanlık odalar hazırlanır. Özel ışıklandırmalar ile gerçeklik algısını yok eden odalarda toplanan insanlar, kendinden geçip transa giren ve ruhlarla iletişime geçen vantrolog ile kusursuz bir deneyim yaşamaya başlar. Elbette 1800’lerin sonlarındaki bu seyirci kitlesi, karşılarındaki insanın bu gizemli yeteneğinden habersizdir. Fizyolojik değil de sihirli, mistik bir güç gibi görürler olayları.

18.yüzyılın ortalarına gelindiğinde Karanlık Odaların elinde yeni bir güç daha vardır: Teknoloji. Optik illüzyonlar, özel ışıklandırmalar ve mucizevi durumlar yaratan yeni teknoloji ürünü aletler insanların aklını başından almaya devam eder. Bir bakıma bilimin desteklediği yeni teknolojiler, sihri ortadan kaldırmak yerine onun daha güçlü bir şekilde yeniden üretilmesine katkı sağlıyordur. Bu ironi içerisinde kendini yenileyen karanlık odalar ise muhteşem deneyimler sunarak dışarıdaki gerçek ve sıkıcı hayatın güçlü bir alternatifi olurlar. Çünkü bilimsel ve felsefi açıdan yenilenerek insanlara sunulan yeni yaşam modelleri en naif tanımıyla sıkıcıdır. Oysa karanlık odalarda vaat edilenler ilginç, ürkütücü ama son derece çekici gelir herkese.

1848 yılında New York’ta yaşayan Leat, Margaret ve Catherine isimli üç kız kardeş döneminin en popüler olayını başlatmak için hazırdır. Fox Kardeşler olarak da bilinen bu üçlü, ölmüş insanların ruhlarıyla bağlantı kurduklarını iddia ediyordur. Hazırladıkları özel ve elbette karanlık odalar kısa sürede insanlarla dolup taşmaya başlar.

Din insanlarının tepkilerine rağmen bu ruh çağırma seanslarını düzenlemeye devam ederler. Fox Kardeşlere göre ruhlar, cevap verirken onlara vuruyor ve tepki vererek hayatta olan sevdiklerine mesaj vermeye çalışıyordur. İnanılmaz popüler olurlar ve çok para kazanırlar.

Fox Kardeşlerin yaptıkları bu seanslar bir bakıma evlerde, bir masanın çevresine toplanıp ruh çağıran meraklı insanları dış dünyaya çeker. Yani karanlık odalar artık sosyal yaşamın merkezinde yer alır. Zaman içerisinde de karanlık odaların içinde özel giyimli, mistik güçleri olduğunu iddia eden kadınlar görünür. Şamanizm ve cadılık imgelerini birleştiren bu kadınların çoğu kendilerini medyum olarak tanıtmaya başlar. Ancak ilginç nokta şudur ki, karanlık odalardaki bu özel seanslardan özel bir gelir elde edilmiyordu. Aksine medyum olarak ünlenen kadınların neredeyse hepsi Amerika’daki köleliğin kaldırılması, kadınların oy hakkı ve aşkın özgürleşmesi gibi toplumsal sorunlarda boy gösteriyordu.

19.yüzyıla girildiğinde ise medyum kadınların elindeki gücü çalacak birçok gelişme yaşanır. Kapitalizm güçleniyor, sinema sayesinde insanların yeni bir sihirli dünyası ortaya çıkıyordur. Birçok performans sanatçısı, medyumların yarattığı ilgi çekici ve büyülü dünyaları taklit ediyordur. Artık karanlık odaların yerini karanlık sinema salonları veya gösteri alanları alıyordur. Hal böyle olunca da gaipten gelen seslerin yarattığı çekim gücü azalır.

Ama biz insanlar vazgeçer miyiz? HAYIR. Günümüzde hala medyumluk veya karanlık odalarda düzenlenen ruh çağırma seansları büyük bir ilgi görüyor. Birçok medyum, onlara inanan yüzlerce insan için özel seanslar düzenliyor. Bu durum, hepimizin bilime ve nesnel verilere inancı olsa da sihirli dünyaları sevdiğimiz gerçeğini gözler önüne seriyor.

Korkuyoruz falan ama yine de onlarsız duramıyoruz gibi. Ne dersiniz?

Kaynak: