TİYATRONUN TEMELİ: DIONYSOS AYİNLERİ
Başlangıcı Dionysos ayinlerine uzanan Yunan tiyatroları, MÖ 6. yüzyılda Dionysos şerefine yapılan gösteriler giderek hem edebi hem de dini bir tür olarak gelişir. Tiyatro ayinlerden özerkleşerek bir sanat türüne dönüşür. Dinsel veya pratik ölçütlerle değil, estetik ölçütlerle değerlendirilen bir oyuna dönüşür.
Şarap ve bereket tanrısı Dionysos’u kutsamak için yapılan Bacchanolia şenliklerinde bir koronun söylediği Dithyrambos şarkıları Yunan toplumunda tiyatronun temellerini oluşturur. Koro şarkılarda farklı kişilerin konuşmasını canlandırmak için söz ve tavır değişikliğinden yararlanır. Bir korobaşı tarafından yönetilen, satir kılığına girmiş koro elamanları dans eder ve ilahiler söylerler.
Sonradan oyuncu ve oyun yazarı Thespis, oyunlarına koroyla diyaloğa giren bir aktör alır ve böylece daha karmaşık konular ele alınabilir ve farklı anlatım biçimleri de denenebilir olmuştur.
MÖ 480’de, Aiskhylos’la, ikinci bir oyuncu ortaya çıkar. Yunan resim ve yontu sanatlarında üçüncü boyutun ortaya çıktığı yıllarda, MÖ 470’te ise, Sofokles oyunlarında üçüncü oyuncuya da rol verir. Dram sanatı Atina’da MÖ 5. yüzyılda Tiran Peisistratos’un 534’te düzenlediği ilk dram yarışmasından sonra gelişir. Şefleri Silenos tarafından yönetilen ve mitolojiyle kaba güldürü danslarının birbirine karıştığı trajediler, komediler ve dramlar temsil edilir.
MÖ 534’te Atina’daki ilk tiyatro şenliğinde, Thespis’in bir tragedyası ödül kazandı. Bu tarihten sonra da tragedyalar Dionysos şenliklerinin bir parçası olarak gelenekselleşti.
Yorumlar
Çok eski bir kültür
Yorum yazmak için lütfen giriş yapınız