YANLIŞ HATIRLAMANIN BİLİMSELİ: MANDELA ETKİSİ

Kısaca yanlış hatırlamak diye tanımlayabileceğimiz Mandela Etkisi, doğru hatırladığınızı zannettiğiniz ama gerçekte farklı olan şeylerdir. Evet unutkan birisiyseniz benim gibi bunda bir gariplik görmeyebilirsiniz ama aynı şeyi sizin gibi pek çok kişi yanlış hatırlıyorsa garip gelebilir değil mi?

Mandela etkisiyle ilgili verilen örneklerde sadece birkaç kişi değil, pek çok insan aynı yanlışı hatırlıyor. Bu kadar çok insan bir şeyleri yanlış hatırlıyor olabilir mi?

Paralel evrenler. Neredeyse tümüyle birbirine benzeyen ancak küçük ayrıntılarla birbirinden farklılaşan bu evrenler çakışınca ortaya böyle anomaliler çıkıyor. Teorilerden biri bu. Diğeriyse tahmin edebileceğiniz gibi zamanda yolculuk. Geçmişe giden birisi olayların akışını değiştirdi ve bunun sonucunda olaylar daha farklı gelişti. Ama bir kısmımız alternatif tarihi hatırlamaya devam ediyor.

Peki neden Mandela etkisi denmiş? Pek çok kişinin 2013 yılında hayatını kaybeden Nelson Mandela'nın aslında çok evvelden hapiste öldüğünü zannettiğinin fark edilmesiyle başlamış olmasından kaynaklanıyor.

Olmamış olayları olmuş gibi hatırlayan insanların yakalandığı psikoza ‘Korsakov Sendromu’ denir. Sendrom adını Rus bilim insanı Korsakov’dan alır. Psikolojide bu fenomenle ilgili komple bir kategori var: konfabülasyon. Gerçekmiş gibi anlatılan asılsız şey! Yanlış anlaşılmasın, böyle hatırladığını söyleyen kişiler yalan söylemiyor, gerçekten de öyle hatırlıyor. Yani hafızamız tıpkı duyu organlarımız gibi… Bizi yanıltabilir. Hatta hafıza aşılama tekniğiyle hayali anı sendromu bile oluşturulabilir.

Bunu ispat etmek için bir deney yapılmış. Deney alışveriş merkezinde kaybolma deneyidir. Siz de evde ailenizle bu deneyi kolayca yapabilirsiniz. Şöyle ki geçmişte yaşadığınız 4 anıyı bir kağıda yazın ve ailenizden de bu anılara ilişkin hatırladıkları şeyleri bir hafta boyunca not etmelerini isteyin. Yazdığınız anılardan 3’ü gerçek, 1 tanesini uydurun. Alışveriş merkezinde kaybolduğunuz veya kardeşinizin kaybolduğu gibi.

Deney yapıldığında aile bireyleri sadece gerçek anılara değil sahte anıya da bazı ayrıntıları ekliyorlar. Alışveriş merkezinde yaşadıkları başka anılarla sizin söylediğiniz konuyu birleştiriyorlar. Yani bildiğiniz uyduruyorlar. Ya da bazı şeyleri unuttuklarını unutuyorlar.