Faiz için kabaca borç almanın maliyeti denilebilir. Örneğin siz bir bankadan borç para istiyorsunuz ama banka size bu borcu verdiği zaman kendisini riske atmış oluyor çünkü size verdiği borç paranın geri ödenmesi hiçbir zaman garanti değil. Banka hem aldığı riskin bedeli olarak hem de verdiği borçtan ileride kar sağlayabilmek için verdiği parayı zamanı gelince faizi ile birlikte geri almak ister. Bankaların burada girdiği en büyük risk borç olarak verdiği paranın aslında müşterilerinin parası olmasıdır.

Faiz oranı aynı zamanda ekonomi yönetimi için kullanılan bir araçtır. Merkez bankaları bulundukları ülkenin para birimini dengelemek, ülkede ki yatırımları yönlendirebilmek ve dışarıdan ülkeye kaynak çekebilmek için faiz oranını kullanırlar. Örneğin merkez bankasının nominal faiz oranı yani uyguladığı faiz oranı %5 olsun. Enflasyon oranı %3 olsun. Bu durumda reel faiz oranı yani enflasyon oranının nominal faiz oranından çıkarılması ile ortaya çıkan oran yaklaşık %2 oluyor. Reel faiz parası olan birisinin parasını bankaya yatırdığı zaman yıl sonunda elde edebileceği gerçek karının yüzdesini ifade eder.

Merkez bankaları piyasada dolaşan bağlı olduğu ülkenin parasını toplamak istediği zaman reel faiz oranını arttıracak hamleler yapar ve ülke parasının değer kazanmasını sağlamaya çalışır. Çünkü piyasada miktarı azalan paranın değeri artabilir. Reel faizdeki artış aynı zamanda ülkeye yabancı para birimlerinin girmesini sağlayabilir. Çünkü yabancı yatırımcı reel faizi yüksek bir banka gördüğü zaman o ülkeye borç verip yüksek reel faiz karı almak isteyebilir. Ancak merkez bankaları insanların paralarını bankalarda saklamasını istemiyor ve aynı zamanda insanların yatırım yapmalarını istiyorsa reel faiz oranını düşürecek hamleler yapar. İnsanların reel faizden kazanacakları para yatırım yaptıkları zaman kazanacakları paradan daha düşük olursa insanlar genellikle paralarını bankalarda saklamazlar ve yatırım yaparlar.

Ancak nominal faiz oranı genellikle enflasyon oranından düşük olmaz. Eğer böyle bir şey olursa bankaların aldıkları faiz oranı enflasyon oranından daha düşük olacağı için bankalar zarar etmeye başlar. Eğer nominal faiz oranı çok yüksek olursa bir ülkede borç para almak isteyen insan sayısı azalacağı için ülkede ekonomi durgunluk yaşar. Aynı zamanda yüksek faiz oranları bir dışarıdan gelip bankalara para koyan yatırımcının ileride yüksek faiz oranı alacağı anlamına geldiği için ilerleyen zamanlarda ülkenin para kaybetmesine de sebep olur.

 

NOT: Burada yazanlar yatırım tavsiyesi değildir.

 

Faiz nedir?