Enflasyon son zamanlarda çok duyduğumuz bir terim. Peki nedir bu enflasyon? Enflasyon piyasada var olan ürün ve hizmetlerin fiyatlarında görülen artıştır. Örneğin siz geçen sene bir kazağa 10 lira vermiş olun. Bu sene yine kazak almaya gittiğinizde eğer aynı kazağın 13 lira olduğunu görürseniz bu fiyat artışının sebebi enflasyondur. Alınan kazak aynı kazak ama siz aynı kazağa geçen seneye göre daha fazla para vermek durumunda kalıyorsunuz. Bu yüzden enflasyona kullandığınız paranın değer kaybetmesi de diyebiliriz. Peki enflasyon neden yaşanır?

Enflasyona genellikle iki şey sebep olur. Maliyetlerde ki artış ya da taleplerde ki artış.

Maliyetlerdeki artış bir ürünün üretiminde ki maliyetlerin artmasıdır. Mesela pazardan domates almak istiyorsunuz. Domates pazara gelmeden önce çiftlikte yetiştirilir. Sonra da çiftlikten pazar alanına kadar getirilir. Diyelim mazot fiyatlarında da artış yaşansın. O zaman domateslerin çiftlikten pazara getirilmesi için araçların kullandığı mazotun ve çiftçinin kullandığı traktörün fiyatı artar. Mazot fiyatlarının artması demek çiftçinin de maliyetlerinin artması demektir. Çiftçi mazot fiyatındaki artıştan kar etmek için pazara sattığı domatesin fiyatını arttırır. Pazarcı da kar etmek için çiftçiden aldığı domatesin fiyatını arttırarak satar.

Talep artışından kaynaklanan enflasyon ise insanların bir ürün ya da hizmete aşırı talep etmesi ama o ürün ya da hizmetten herkese yetecek kadar bulunamaması durumunda yaşanır. Örneğin bir çiftçi her yıl 100 kilo domates üretip bu domatesin kilosunu 1 liradan satıyor olsun. Çiftçiden her yıl 10 kişi 10 kilo domates istesin. Ertesi yıl bu çiftçiden 10 değil 20 kişi 10 kilo domates istesin. Yani çiftçinin üretmesi gereken domates miktarı 200 kilo. Ama bu çiftçinin o sene 200 kilo domatesi üretebilecek kadar toprağa sahip değil. O zaman çiftçi 20 kişiye 10 kilo domatesi kilosunu 1 liradan satıp elde edebileceği 200 liralık karı 10 kişiye 10 kilo domatesi kilosunu 2 liradan satıp 200 lira kara ulaşmak için domatesin kilosunun fiyatını 1 liradan 2 liraya çıkartır. Talepten kaynaklanan enflasyon kabaca bu şekildedir.

 

NOT: Burada yazan bilgiler yatırım tavsiyesi değildir.

 

 

Enflasyon nedir?