NANAHUATL/ NANAUATZİN

Adının anlamı cüzzamlı zavallı olan Nanahuatl, cüzzam gibi deri hastalıklarından sorumludur. İnanışa göre; bu hastalıklara sahip olanlar ay tarafından kendisine tapınmaları için ayrılılar. Nahua dilinde cüzzamlı ve egzamalı kelimeleri aynı zamanda kutsal anlamında kullanılır.

Nanahuatl’ın efsanesi, güneş yaratılmadan önce insanların kasvet ve korkuyla yaşadıklarını anlatır. Güneşin gözükmesi için bir insan kurban edilmelidir. Metzli (ay), Nanahuatl’ın kurban edilmesini emreder. Nanahuatl cenaze ateşine atılır ve kül olur. Sonrasında Metzli kendisini de ateşin içine atar. Metzli’nin ölümüyle güneş ufuktan doğmaya başlar. Bu efsane, yıldızlı gecelerin bitimi ve her gece ayın şafak vaktinde ölmesine gönderme yapar.

MİCTLAN

Adının anlamı Hades’in Efendisi anlamına gelen Mictlan, bir diğer adıyla Mictlantecutli, ölülerin ve insanların öldükten sonraki ruhlarının iyileştirildiği kasvetli diyarın tanrısıdır. Ölülerin ruhunu yakaladığı koca bir ağzı olan korkunç bir canavar olarak tasvir edilir. Mictlan’ın yaşadığı yer dünyanın merkezi (Tlalxicco) olarak anılır. Meksikalılar Mictlan’ın yaşadığı yeri kıtlık, perişanlık ve ölümle anılan kuzeyde olduğuna inanır.

Savaşta ölen erkekler ve doğum esnasında ölen kadınlar cennete gider. Bunun dışındakiler Mictlan’ın cehennemine gider. ‘Tzitzimimes’ adındaki şeytanlar ve karısı Mictecaciuatl’la birlikte Mictlan, burada birlikte yaşarlar.

TEPEYOLLOTL

Adının anlamı dağın kalbi olan Tepeyollotl, deprem ve sismik hareketler tanrısıdır. Aynı zamanda saf ve temiz toprağın, ıssız bölgelerin tanrısıdır. İnsanlar bu tanrıya Tepeolotlec (canavarların efendisi) derler. Kodeksi çeviren kişinin yazdıklarına göre Tepeyollotl; dünyanın selden sonraki haline gönderme yapıyor. Bu 13 günlük dönemde sunulan adaklar iyi olmadığı için çevrildiklerinde pis adaklar anlamına gelir. Bu da insanlarda felç ve hastalık yaratır. Tepeyollotl bu 13 günün efendisidir. Bu dönemde jaguar adını verdikleri dünyanın ziyafeti kutlanır. Bu ziyafetten sonra da 4 gün oruç tutulur.

Tepeyollotl, bir vadide bir dağdan ötekine doğru yankılanan sesle aynıdır.