Yunanistan’ın tüm dağlık bölgelerinde ibadet edilen, Deloslu kadınların saçlarını adadığı tanrıça onuruna yapılan en büyük mabet Ephesos’ta bulunur. Aynı zamanda bu mabet Antik Çağ’ın Yedi Harikasından birisi sayılmaktadır.

Kardeşi Apollon güneş ile özdeşleştirilirken Artemis ise ayın dağlarda gezen kişileştirilmiş formu olarak görülmektedir. Tapınakları genellikle ekili toprakların bitimindeki sınır bölgelerinde (eskhatiai) bulunan Artemis, Anadolu’da ana tanrıça kültü ile birleştirilmiş böylece Efes’teki çok göğüslü Artemis figürü ortaya çıkmıştır.

Geç dönemde ay tanrıçası Selene ile de ilişkilendirilen Artemis, ışık taşıyıcı anlamına gelen (Phosphoros) olarak anılan tanrıça onuruna Atina’da bir tapınak inşa edilmiştir.

ARTEMIS TAPINAĞI

Küçük Asya’daki bir Yunan kolonisi olan Efes’teki (Ephesos) Artemis veya Artemiseion tapınağı, Tanrıça Artemis veya Diana kültüne adanmış bir tapınaktı. MÖ 550 yılında Efes’te (Ephesus) tanrıça Artemis adına Lidya kralı Kroesus’un emriyle mimar Khersiphron tarafından tamamen mermerden inşa edilmişti.

Sidonlu Antipater Artemis’in bulutlar üzerine kurulmuş evini gördüğünde öncesinde gördüğü diğer tüm harika anıtların parlaklıklarını kaybettiğini, Olympos’un dışında, Güneş’in hiç bu kadar büyük bir şeye bakmadığını bildirmiştir.

Yaşlı Pliny, Pompanius Mela ve Plutarkhos tapınağın bahsinin geçtiği temel kaynakladır. Pliny’ye göre tapınak 115 m uzunluk ve 55 m genişliğinde mermerden inşa edilmiş, her biri 18 m yüksekliğinde şatafatlı renklerle boyanm127 İon sütunu tarafından taşınmaktaydı.

MÖ 21 Temmuz 356 tarihinde ünlü olmak için anıtı yok etmek isteyen Herostratus tarafından kundaklanarak yıkılmıştır. Büyük İskender yıkık tapınağı yeniden inşa etmeyi teklif etmişse de Efesliler imparatorun cömertliğini reddederek tapınağı kendi imkânlarıyla yeniden inşa etmiştir. İşte Antik dünyanın 7 harikasından biri olarak anılan şey bu ikinci tapınaktır. MS 263’te Goth istilası sırasında yıkılan tapınak üçüncü kez inşa edilmişse de bu sefer MS 401’de Saint John Chrysostom liderliğindeki bir Hıristiyan topluluk tarafından tamamen yok edilmiştir. Artemis Tapınağının kalıntıları 1869 yılında British Museum’un sponsorluğunu yaptığı kazılarda keşfedilmiş olup, bu sırada bulunan eserler günümüzde yine British Museum’da sergilenmektedir. Efes bölgesi 2014 yılında UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesine alınmıştır.

 

 

Kaynak: 1