NASA'nın MAVEN (Mars Atmosphere and Volatile EvolutioN) misyonu, komşu gezegenimizin Güneş etrafındaki yörüngesi boyunca farklı noktalarda çekilen iki morötesi görüntüde Mars'ın çarpıcı manzaralarını elde etti.

Bilim insanları gezegeni morötesi dalga boylarında görüntüleyerek Mars atmosferi hakkında fikir edinebilir ve yüzey özelliklerini dikkat çekici şekillerde görebilirler.

MAVEN'in Imaging Ultraviolet Spectrograph (IUVS) aracı, Mars'ın bu küresel görüntülerini 2022 ve 2023 yıllarında, gezegen eliptik yörüngesinin zıt uçlarına yakınken elde etti.

IUVS cihazı, görünür spektrumun dışında kalan 110 ila 340 nanometre arasındaki dalga boylarını ölçer. Bu dalga boylarını insan gözüne görünür kılmak ve yorumlamayı kolaylaştırmak için görüntüler kırmızı, yeşil ve mavi olarak temsil edilen üç morötesi dalga boyu aralığının değişen parlaklık seviyeleriyle oluşturulmuştur. Bu renk şemasında, atmosferik ozon mor görünürken, bulutlar ve puslar beyaz veya mavi görünür. Yüzey, kontrastı artırmak ve ayrıntıları göstermek için görüntülerin nasıl optimize edildiğine bağlı olarak ten rengi veya yeşil görünebilir.

İlk görüntü Temmuz 2022'de, Mars Güneş'in yakınından geçerken oluşan güney yarımkürenin yaz mevsimi sırasında çekildi. Yaz mevsimi, Dünya'daki mevsimlere benzer şekilde, gezegenin dönüş ekseninin eğiminden kaynaklanmaktadır. Mars'ın en derin kraterlerinden biri olan Argyre Havzası, sol altta atmosferik pusla dolu olarak görünüyor (burada soluk pembe olarak tasvir edilmiştir). Valles Marineris'in derin kanyonları sol üstte bulutlarla dolu olarak görünüyor (bu görüntüde ten rengi). Güney kutup buz örtüsü altta beyaz renkte görülüyor ve yazın görece sıcaklığından dolayı küçülüyor. Güneydeki yaz ısınması ve toz fırtınaları su buharını çok yüksek irtifalara çıkararak MAVEN'in yılın bu zamanında Mars'tan hidrojen kaybının arttığını keşfetmesini açıklıyor.

İkinci görüntü Mars'ın kuzey yarımküresine ait ve Ocak 2023'te Mars yörüngesinde Güneş'e en uzak noktayı geçtikten sonra çekildi. Kuzey kutup bölgesinde hızla değişen mevsimler bol miktarda beyaz buluta neden oluyor. Valles Marineris'in derin kanyonları, birçok kraterle birlikte sol altta bronz renkte görülebiliyor. Bu UV görüntüsünde macenta renginde görünen ozon, kuzey kışının soğuk kutup geceleri boyunca birikmiştir. Daha sonra kuzey ilkbaharında, yılın bu zamanında atmosferin düşük irtifalarıyla sınırlı olan su buharı ile kimyasal reaksiyonlar sonucu yok olur.

MAVEN Kasım 2013'te fırlatıldı ve Eylül 2014'te Mars'ın yörüngesine girdi. Görevin amacı Mars atmosferinin uzaya kaybını araştırmak için gezegenin üst atmosferini, iyonosferini ve Güneş ve güneş rüzgârı ile etkileşimlerini keşfetmektir. Atmosfer kaybının anlaşılması bilim insanlarına Mars'ın atmosferi ve ikliminin tarihi, sıvı su ve gezegenin yaşanabilirliği hakkında fikir verecektir. MAVEN ekibi Eylül 2024'te uzay aracının Mars'taki 10. yılını kutlamaya hazırlanıyor.

 

Kaynak: nasa.gov/