Betlem, Mudurnu’da Hristiyanların paskalya zamanına denk gelen Pazar günü, bir zamanlar Müslümanlar tarafından kutlanılan bir çeşit bahar bayramıdır. P. N. Boratav, bölgede geçmişte yerleşmiş Galat adlı Kelt asıllı kavimle bu geleneğin bir bağlantısının olabileceğini ileri sürmüştür. Boratav, bölgede geçmişte yerleşmiş Galat adlı Kelt asıllı kavimle bu geleneğin bir bağlantısının olabileceğini ileri sürmüştür.

Gerçekten de Keltlerin aynı dönemde gerçekleştirdiği ‘Beltane’ isimli bir ateş festivali bulunmaktadır. Anadolu’da çocuk ve genç kızların hasırları yakarak üzerinden atladıkları için ‘hasır küfrü’ veya Afyonkarahisar’da ‘Gavur küfrü’ olarak da bilinen gelenek, Mudurnu’da ardıç dallarının yakılmasıyla gerçekleştirilir.

Ateşin üzerinden atlanması, Betlem sabahı çocukların söğüt dallarından çıkardıkları borularla kapı kapı gezerek arkadaşlarını uyandırmaları, çocukların pişmiş kızıl yumurtaları tokuşturmaları geleneğin diğer uygulamalarıdır.

Bu bayramdan başka bir içerikte söz ettik mitoloji kategorisinde bulabilirsiniz.

Anadolu’da çocuk ve genç kızların hasırları yakarak üzerinden atladıkları için ‘hasır küfrü’ olarak da bilinen gelenek, Mudurnu’da ardıç dallarının yakılmasıyla gerçekleştirilir. Ateşin üzerinden atlanması, Betlem sabahı çocukların söğüt dallarından çıkardıkları borularla kapı kapı gezerek arkadaşlarını uyandırmaları, çocukların pişmiş kızıl yumurtaları tokuşturmaları geleneğin diğer uygulamalarıdır.

Bolu’da Müslüman çocuklar Büyük paskalya günü (Betlem) ateşin üzerinden atlarken ‘Koca papazın kellesinden’ diye bağırmakta, gün boyunca yumurta tokuşturmalı oyunlar oynamaktadırlar.

Burdur’da ise yine paskalya günü oynanan Hasır küfrü oyununda eski küfe ve hasırlardan oluşturulan yığın ateşe verilip yakıldıktan sonra üzerinden atlanırken tekerleme söylerlerdi.

Ateşten alınan külleri tırnaklarının kenarına süren çocuklar böylece tırnaklarında ‘ezi’ adı verilen bir şeyin bir daha çıkmayacağına inanırlar.

Boratav, Betlem bayramının küfür olarak nitelendiği bir belgeyi 15 Nisan 1572 (23 Zilka 979) tarihli bir Osmanlı arşiv belgesinde tespit etmiştir.

 

 

Kaynak: Özhan Öztürk- Dünya Mitolojisi