Gyges’in hikayesi, Platon’un Devlet isimli kitabında İkinci Kitap bölümünde yer alan bir hikayedir. Aslında Heredot ve Plutarch da Gyges hakkında yazmıştır ama Platon bu konuda oldukça ilginç bir hikaye anlatır.

Hikayenin anlatıldığı bölümde Socrates ve Glaukon, doğruluk üzerine bir tartışma yapmaktadır. İstediği gibi davranma imkanı olan bir insanın doğruyu mu yoksa yanlışı mı seçeceği üzerine bir tartışmadır bu. Glaukon, böyle bir güce sahip insanın mutlaka yanlışı seçeceğini iddia eder ve Kral Gyges’in hikayesini anlatmaya başlar.

Hikayeye göre Gyges, Lidya Kralı’nın çobanlarından biridir. Bir gün Gyges, otlak alandayken önce deprem sonra da şiddetli bir yağmur yağışı olur ve bunun sonucunda otlak alanda büyük bir göçük oluşur. Gyges, göçükten içeri baktığında dev bir tunç atın yatmakta olduğunu görür ve yanına giderek atı inceler. Tunç atın içerisinde devasa bir ölü adam yatmaktadır ve adamın parmağında bir yüzük vardır. Gyges, yüzüğü alır parmağına takar. Bir süre sonra Gyges, parmağındaki yüzüğüyle oynadığında, yüzüğün büyük bir gücü olduğunu fark eder: yüzüğü bir tarafa çevirdiğinde görünmez olabilmekte, diğer tarafa çevirince tekrar görünür olmaktadır.

Yüzüğün özelliğini kullanan Gyges, merakına yenik düşer ve gizlice Lidya Kralı’nın sarayına sızar. Sarayda, Kraliçe’yi gören Gyges ona aşık olur ve zamanla Kraliçe’yi de kendine aşık etmeyi başarır. Gyges ve Kraliçe, Lidya Kralı’nı öldürür ve tahta Gyges geçer.

 

Glaukon’a göre yanlışı seçmek insan için her zaman kolay ve zahmetsizdir. Doğruluk her ne kadar zor gözükse de aslında onun insana getirileri de az değildir. Doğruluğu seçen insan bir defa toplumda şeref kazanır. Ayrıca tanrıların gözüne girer. O sebeple doğruluğu seçen insanın bunu saf doğruluk için yaptığı şüphelidir. Toplum, kendisine güç veren yüzüğü elde ettiğinde, karısını ayartıp kralı öldürecek Gyges’lerle doludur.

Kitabın bin yıllardır değişmeyen bir gerçeği hatırlattığı şu bölümle yazıyı bitirelim:

 

“İnsanlar, kötü bir insan zengin ve güçlüyse, onu herkesin önünde övmek ve mutlu bir hayatı olduğunu göstermek için hazırdır. Öte yandan iyi olmalarına karşın zengin olmayan güçsüz insanlar, diğerleri tarafından küçümsenir.”

 

 

 

Kaynak: mitolojikevren