Mezo-Amerikan uygarlığı olan Mayalar, günümüzde Guatemala, Güney Meksika ve Yukatan Yarımadası, Belize, El Salvador ve Batı Honduras’ın olduğu bölgede yaşadı. İsimleri Yukatan yarımadasında kurulmuş Mayapan’dan gelir.

Maya mitolojisinde tanrılar, kahramanlar ve doğa güçlerinin kişileştirilmiş hallerinden oluşur. Maya mitolojisine dair en önemli yazılı kaynak Popol Vuh’tur. 16.yüzyılda yazıya dökülmüştür.

MS 4-9 yüzyılları arasında en parlak dönemi yaşayan Mayalar, tabiat tanrılarına taparlardı. Güneş tanrısı, toprak tanrısı, yağmur tanrısı, yeraltı tanrısı, buğday tanrısı…

Güneşe baba, aya anne derlerdi. Törenlerinde insan kurban ederlerdi. Fakat Aztekler’deki gibi amaç kurban etmekten ibaret değildi.

Maya Yaradılış Söylencesine göre; Popol Vuh’ta insan ortaya çıkmadan önce evren, başlangıç denizi, gökyüzü ve Tepeu Kukumatz’dan ibarettir. Hurakan gelip Kukumatz’a ışık ve yaşam hakkında akıl danıştı. Sonrasında Tepeu Kukumatz birlikte yeryüzünü yarattı. Önce yeryüzü şekilleri olan dağlar ve vadiler yaratıldı. Sonrasında nehirler yaratıldı ve dağ ve ormanlarına her tarafına yerleştirildi.

En son insan balçıktan yaratıldı. Fakat tanrılar balçıktan yaratılan insanın dayanıksız, dengesiz, güçsüz ve hareketsiz olduğunu fark etti. Xmukane, sarı ve beyaz mısır öğüttü ve büyülü 9 içecek karıştırılıp insana kan, yağ ve kas oluşturuldu. Bu sayede insan çeviklik ve güç kazandı. Tepeu Kukumatz, sihirli kelime söyledi ve insan atasının yaratılmasını emretti.

İnanışa göre insan eti sarı ve beyaz mısırdandır.

MAYA KAHRAMAN İKİZLERİ

Popol Vuh’taki efsaneye göre; yaratıcı tanrı Hun Hunaphu ve bakire karısının ikiz oğulları Hunahpuve Xbalanque, ölüler diyarına iner. Ölüler diyarında Hun Kame ve Vukub Kakuiks adlı iblisleri öldürür.

Efsanenin başında şöyle olur; Hun Hunaphu top oynarken ölüler diyarına gider. Ölüler diyarının efendileri Hun Hunaphu’ya meydan okuyup, işkence ederek öldürürler. Kafasını da bir ağaca asarlar.

Sonrasında bakire Xquik bu ağacından meyvelerinden yer. Yerken ağaçtan damlayan salyalar kızın avuçlarına bulaşır ve Xquik hamile kalır. Hunahpu ve Xbalanque’yi doğurur. Doğan ikizler babalarının intikamını almak için ölüler diyarına gider. Orada Kamazoztz ile karşılaşır. Kamazoztz Hunahpu’nun kafasını kesip ağaca asar. Ama bu defa Hunahpu’nun kafası yeniden çıkar ve kardeşler ölüler diyarının efendilerini öldürürler.

 

 

 

 

 

 

 

 

Kaynak: Lewis Spencer- Maya Mitolojisi