"Dioskuroi" Zeus'un delikanlıları anlamına gelir. Bu isim, Leda'nın oğullar Kastor'la ve Polydeukes'e (yahut Polluks) verilir. Tanrı Zeus'un Leda'ya yaklaştığı, gece Leda ölümlü kocası Tyndareos'la da yatmış. Zeus'tan Helena ile Polydeukes'i, Tyndareos'tan da Kastor ile Klytaimestra'yı doğurmuş. Birbirinden hiç ayrılmayan Kastor'la Polydeukes kardeşliğin ve dostluğun simgesi olmuşlardır. Söylencenin bir varyasyonuna göre Zeus kuğu kılığında Leto ile birleşmiş bu yüzden kadın ikizleri doğurmamış Sparta’da Taydeon dağında yumurtlamıştır. Kardeşlerden ölümlü olan Kastor iyi bir asker, koşucu ve at terbiyecisi olup, pek çok Olimpiyatta yarışıp, çoğunlukla kazanmışsa da Zeus’un oğlu olduğu için ölümsüz olan Pollux ise (Polydeukes) aklın gücüne sahiptir.  Efsane, omuz omuza vererek yaptıkları kahramanlıkları anlatır.

Theseus kız kardeşleri Helena'yı kaçırınca, Atina'ya karşı sefere çıkmışlar ve Theseus'un Hades ülkesine indiği bir sırada onu geri almışlar, ayrıca da Theseus'un anası Aithra'yı kaçırıp Sparta'ya getirmişler; Kalydon avına da, Argonaut'lar seferine de katılmışlar ve her iki seferde yararlık göstermişler. Ne var ki Helena uğruna açılan Troya savaşında bulunamamışlardı, çünkü daha önce talihsiz bir macerada can vermişlerdi: Dioskur'lar Leukippos'un iki kızı Phoibe ile Hilaira'yı kendilerine eş olmaları için kaçırmak istemişler, ama bu kızların hem amca oğulları hem de nişanlıları olan Lynkeus'la İdas Dioskur'ların peşine takılmışlar, aralarında çıkan kavgada Kastor can vermiş, ölümsüz olan Polydeukes de yaralanmıştı. Zeus bu iki kardeşi birbirinden ayırmamak için, ikisini de göğe alıp yıldızlar arasına yerleştirmiş (İkizler burcu).

 

Dioskurlar babaları Tyandreus’un kardeşi Aphareus’un oğulları yani amcaoğulları olan İdas ve Lygkeus’un düğününde Phoibe ve Hilara adlı gelinleri kaçırmış, bir söylenceye göre çıkan çatışmada Kastor ile Lygkeus ölmüş bir başkasına göre kızlardan çocuk sahibi olmuş, kuzenleriyle Arkadia’ya sığır çalmak için giderken aralarında anlaşmazlık çıkınca Kastor İdas tarafından öldürülmüştür. Zeus, bunun üzerine İdas’ı bir yıldırımla öldürürken Polydeukes’i yanına tanrılar diyarına almış ama o ölüler dünyasına giden ikizi olmadan gökyüzünde kalamayacağını söyleyince Zeus iki kardeşin birer gün arayla Olympos tanrıları arasında vakit geçirmesine izin vermiştir (Pind. Nem. x. 80;  Apollod. iii. 10. 7; Hygin. Fab. 77).

Sparta'nın Taygetos dağında dünyaya geldikleri söylenen Dioskur'lar Dor ırkının temsilcileridir, Dor uygarlığının merkezi Sparta'nın Atina'ya karşı olan ezeli düşmanlığını simgelerler.

Romalılar, Dioscuri veya Castores adıyla anılan ikizlerin Romalıların Latinlere karşı Regillus Gölü Savaşında zafer kazanmasına yardım eden kahramanlar olduğu iddiasıyla tapınmışlardır. Postumius Albus savaş sırasında ikizler onuruna bir tapınak inşa edeceğine söz vermiş ve Forum’da Vesta tapınağı karşısına inşa ettirmiştir. Eski Yunan’da başı sıkışan denizciler Dioskurlara geminin kıç tarafında beyaz kuzular kurban ederek fırtınaları dindirmeleri ve geceleri aydınlatmalarını dilerlerdi.

Her yıl 15 Temmuz günü Regillus zaferi kutlanırken ikizler onurlandırılmaktaydı. Sonradan Circus Maximus ve Circus Flaminius’da birer Dioskur tapınağı daha inşa edilmiştir (Vitruv. iv. 7; P. Vict. Reg. Urb. xi.)

 

 

 

Kaynak: MitolojiDünyası