En sık böbrek, safra kesesi ve mesane taşlarını duyarız. Ama kulak taşı (buşonun zamanla taşlaşması ile oluşur),  gözyaşı kanalında ve gözyaşı bezinde taş, tükürük bezi taşı, mide taşı, pankreas taşını duydunuz mu?
Vücut neden taş yapar?
Taş oluşumunda genetik, çevresel etkenler ve diyet önemlidir. Genellikle kalsiyum taşları oluşur.
 

Gözde taş oluşumu:
Göz kanallarında veya gözyaşı bezinde olabilir. Gözyaşı azalacağı için kuruluk, kaşıntı, kızarıklık, batma hissi, sık enfeksiyon oluşumu bulguları olur. Muayenede göz kapağı iç kısımları da ayrıntılı muayene edilmelidir. Taşlar cerrahiye gerek kalmadan özel bir yöntemle temizlenir. Sık aralıklarla düzenli kontrol muayeneleri gerekir. Tedavi edilmezse kornea (gözün ön yüzeyi) hasarı oluşabilir. 
 

Mide taşı:
Nadirdir. Bazı kişilerde sindirimi zor besinlerin fazla tüketilmesi ile midedeki kalıntılarının sertleşmesi sonucu görülebilir. Ağrı, bulantı, kusma  ve hazımsızlık şikayetleri sonucu yapılan muayene ve endoskopi ile tanı konur ve yine endoskopik yöntemlerle çıkarılır. Büyükse cerrahi müdahale gerekir.
 

Tükürük bezi taşı:
En çok çene altı ön kısımda bulunan tükürük bezlerinde rastlanır. Bu tükürük bezlerinin dil altına açılan kanallarında olabilir. Yemek artıkları, aşırı susuzluk, tükürük yapısı, kullanılan bazı ilaçlar  sonucu görülür. Yemek yerken ağrı ve şişlik hissi, kızarıklık ve iltihap bulguları sonucu muayene ve görüntülüme teknikleri ile tanı konur. Büyüklüğüne göre ses dalgaları veya lazer ile kırılıp endoskopik yöntemle çıkarılır. Yeterli sıvı almak ve beslenme önerilerine uymak tekrar etmesini önleyecektir.
 

Safra kesesi taşı:
Sağda karaciğer hizasında ağrı, hazımsızlık, gaz şikayetleri sonucu muayene ve ulasonografi ile tanı konur. Kesenin iltihaplanması ile bulgular şiddetlenir. Taşların boyutuna ve bu iltihap ataklarının sayısına göre cerrahi veya ilaç tedavilerine karar verilir. Uygun diyet önerilerine ve düzenli kontrol ve tedaviye dikkat etmek gerekir. Kese, karaciğerde oluşan safranın depolandığı yer olduğu için kanalı taşla tıkanıp safra birikmesi sonucu  aşırı büyür. (maksimum hacmi 250 ml'dir) Kese, patlayarak karın boşluğuna açılırsa ölümcül olabilir.
 

Pankreas kanal taşı:
Pankreas kanal taşları genellikle pankreas doku iltihabı ile beraber gözlenir. Kuşak tarzı şiddetli ağrı, hazımsızlık şikayetleri sonucu muayene ve görüntüleme teknikleri ile tanı konur. İltihap tedavisi sonrası  Endoskopik yöntemlerle taşlar temizlenir ve gerekirse tekrar oluşumunu önlemek ve pankreasın normal çalışmasını sağlamak için kanala stent (küçük, kafes yapıda  kanal) konur.
 

Böbrek taşı:
İdrarda bulunan bazı fazla tüketilen maddelerin susuz kalmakla birikmesi sonucu oluşur. Şiddetli ağrıya neden olur. İltihaplanma sonucu şikayetler artar. Ateş ve idrarda kanama görülebilir. Muayene ve görüntüleme teknikleri ile tanı konur. Boyutuna göre ilaç tedavisi, ses dalgaları ile kırma yapılır veya cerrahi yöntemlerle çıkarılır. Uygun diyet ve yeterli sıvı alımı önerilir. Sık tekrar ediyorsa nedeni bulunup ona göre tedavi edilmelidir. Örneğin paratiroid bezlerinin aşırı çalışması sonucu kanda kalsiyum düzeyinin artması buna sebepse, paratiroid bezleri opere edilebilir.
 

Mesane taşı:
Böbrek taşlarının mesaneye düşmesi sonucu görülebildiği gibi mesane içinde taş oluşumu da görülebilir. İdrardaki fazla kalsiyum, magnezyum ve oksalat gibi maddeler idrar torbasında birikip çöker ve zamanla taşlaşır. Genellikle prostat büyümesi sonucu idrar kanalının daralması ile idrar yaptıktan sonra bir miktar idrarın kesede kalması taş oluşumunu artırabilir. İdrar yaparken ağrı, sık idrara çıkmak, idrarda kanama olabilir. Tanı muayene ve görüntüleme teknikleri ile konur. Taşın boyutuna göre ilaç, ses dalgaları ile kırma, lazerle kırma, endoskopik veya açık cerrahi yöntemleri ile tedavi edilir. Bu taş büyüklük ve sayıları bazı vakalarda şaşırtıcı olabiliyor.
*Paylaşımlar kısa bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi önerisi değildir.