SPESİFİK KORKU

 

Belirtileri: Bazı cisimler veya durumlar karşısında duyulan sü­rekli ve ölçüsüz korku... En sık rastlanan fobiler: Hayvanlar (örümcek, yılan, fare-zoophobia), yükseklik korkusu (acrophobia), kapalı alanlar (claustrophobia), kan veya iğne korkusu.

 

Tedavisi: Hasta, korkuyu yara­tan durumla bilinçli olarak karşı­laştırılıyor ve böylece beklediği felaketin meydana gelmeyeceği­ni öğreniyor. Tedavide iki zıt yön­tem uygulanıyor; "flooding" ilke­siyle girişilen tedavide hasta, kendisinde en yoğun korkuyu ya­ratan durumla hemen karşılaştı­rılıyor veya "hiyerarşik" yöntemle girişilen tedavide hasta, en az­dan en yoğuna korku yaratan du­rumla dozu gittikçe arttırılarak karşılaştırılıyor. Flooding, daha kısa sürede ve daha kalıcı başarı sağlıyor, ama sadece çok cesur hastalarda uygulanabiliyor. Hiye­rarşik yöntemde ise hastalar, he­nüz en yoğun korkuyu yaşama­dıkları için yaptıkları küçük ilerle­meleri reddetmeye eğilimli olu­yorlar.

GENELLEŞTİRİLMİŞ KORKU SENDROMU

 

Belirtileri: Aşırı korku veya kaygı, bu defa bu durumun nedenini oluşturan özel durumlar karşısında ortaya çıkmıyor, en az altı ay boyunca aynı ritimde sü­rekli bir biçimde yaşanıyor. Has­ta huzursuz oluyor ve rahatlama­yı başaramıyor. Kronik mutsuzluk birçok insanı rahatsız ediyor. Korkular, genellikle günlük haya­tın çeşitli alanlarını hedefliyor (ai­le, iş, mali durum). Duyulan kay­gılar gerçek durumlardan kaynak­lanıyor, ama hasta tarafından aşı­rı derecede abartılıyor.

 

Tedavisi: Söz konusu kişiler, korkular, bedensel semptomlar ve davranışlar arasındaki ilişkileri anlamalı ve kendilerini korkular­dan uzak tutacak yeni stratejileri geliştirmeliler. Bu korkunun teda­visinde önlem de çok belirleyici... Kronik şikayet hallerinde has­taya, önceden kararlaştırılmış za­man dilimlerinde öncelikle şika­yette bulunması ve şikayeti engel­lememesi söyleniyor. Rahatlama teknikleri, yüksek düzeyde sinirli­liği azaltabiliyor.

TAKINTI SENDROMU

 

Belirtileri: Hasta, kendisini kor­kutan felaketle karşılaşmamak için stereotip davranışlar geliştiri­yor ve bu davranışları sıkı kural­lara bağlayarak her seferinde "ta­pınırcasına" yerine getiriyor. Ör­nek olarak, kanser korkusu veya kirlenme korkusu yüzünden sü­rekli olarak ellerini yıkayan has­talar, bu işleme bir günlerinin sa­atlerini veriyorlar. Aynı durum ta­kıntı halini almış düşünceler için de geçerli; örneğin çok sevdiği bir kişiyi öldürme düşüncesinden uzaklaşmak için hasta yeni ritüel­ler yaratıyor. Bu tip düşünceler bastırıldığında, ortaya iğrenme veya korku çıkıyor.

 

Tedavisi: Hasta, kendisinde ta­kıntı yaratan şeylerle karşılaşmayı öğrenmek zorunda... Sürekli olarak ellerini ve yüzünü yıkayan hastaya, ellerini ve yüzünü ona "pis gelen" bir bezle silmesi söy­leniyor. Temizlik hastalığından şikayetçi olan ve kendisine ait herşeyi sürekli olarak silen bir hastaya, grup tedavisinde, eşya­larına dokunan diğer hastaların aslında pis olmadıkları gösterile­rek öğretiliyor. Takıntı haline gel­miş düşünceler de sözel olarak banda kaydediliyor ve hastanın bunları bıkmadan dinlemesi sağ­lanıyor.