Hayalet uzuv sendromu, bireyin ampütasyon (bir uzvun kesilmesi) sonrasında kesilen uzvunun artık vücuda bağlı olmamasına rağmen bağlıymış gibi hissettirdiği, çoğu durumda kişiye ağrı verdiği bir sendromdur. Kişi artık sahip olmadığı uzvunun acısını çeker. Bu nedenle bu duruma "Hayalet Uzuv Sendromu" adı verilmiştir.

Çoğu hasta ampütasyon sonrasında vücudundaki kaybedilen bölgenin hala orada olduğunu, bazı durumlarda karıncalanma hatta kaşıntı hissiyatına sahip olduğundan yakınır. Öyle ki, psikolog Dr. Simmel bir hastasının daha önceden ameliyat hakkında bilgi sahibi olmasına rağmen, ameliyat sonrasında parmaklarını oynattığını düşündüğünü söylemiştir. Kişi ameliyat öncesi bu duruma hazırlıklı olsa dahi, yıllarca onunla olan bir uzvun şu anda kaybedilmiş olmasına karşı verilmiş bir tepki yaşar.

Ampütasyon sonrası hissedilen hayalet uzuv ağrısı, popülasyonun üçte ikisinde gözlemlenen gayet yaygın bir durumdur. Hissiyat kişiden kişiye değişebileceği gibi (örn., kramp, yanma, karıncalanma), ağrının seviyesi de değişebilir. Kişinin süreç sonunda yaşadığı ağrıyı arttıran önemli bir faktör ise kişinin ampütasyon öncesi hissettiği ağrı miktarıdır. Uzvun kaybedilmesinden önce bir süre boyunca hissedilen ağrı beyni de şekillendirip adapte olmaya zorlayacağı için ampütasyon sonrasında uzuv yerinde olmasa dahi acının kalması genel olarak gözlemlenen bir durumdur. 

Bu ağrının nedeni kesin olarak bilinmese de omurilik ve beyinden kaynaklandığı düşünülmüştür. Öyle ki, MRI ve PET taramaları, hayalet uzuv ağrısı çeken bireylerde ağrı hissettikleri anda beynin, ampüte edilmiş uzva nörolojik olarak bağlı olan bölgesindeki sinirlerde bir aktivasyon gerçekleştiğini gözlemlemiştir. Çoğu uzman ise hayalet uzuv ağrısının beyindeki karışık sinyallere cevap olarak doğduğunu savunmuştur. Ampütasyon sonrasında, beyin ve omurilik daha önceden ağrıyan uzuvdan sinyal alamamaya başlar ve bu bağlantının kopmasına alışmaya çalışır. Bu sonuç ise vücudun bir şeyin yanlış gittiğini anlatmasının en basit mesajı olan ağrı hissiyatı ile gerçekleşir.

Ağrıyı hafifletmek için birçok yöntem kullanılsa da, yaygın olarak kullanılan bir metot aynadır. Ayna, kişinin ampüte edilmiş uzvunun karşısına koyularak sağlam olan uzvu yansıtmak için kullanılır. Kişi daha sonrasında ayna karşısında simetrik egzersizler yaparak sağlam uzvunu hareket ettirir. Böylece kaybedilmiş uzvun da hareket ettiği düşüncesi verilerek hayalet uzuv ağrısının hafifletilmesi amaçlanır.

 

 

 

Kaynak: https://www.mefbda.com/post/olmayan-uzvun-hissedilen-a%C4%9Fr%C4%B1s%C4%B1-hayalet-uzuv-sendromu