Portekiz'in başkenti Lizbon'daki Oceanarium, Japonya'nın Osaka kentindeki akvaryumdan sonra dünyanın ikinci büyük akvaryumu olarak kabul ediliyor. 9 milyon su kapasitesine sahip akvaryum, 5 bölümden oluşuyor. Ortadaki dev havuzunda tüm okyanusların ortak canlıları ve bitkileri bulunuyor. Kenarlardaki dört diğer havuzda ise Atlantik, Pasifik, Hind ve Antarktika okyanuslarının bitki ve canlı örnekleri yer alıyor. Akvaryumda bir bütün olarak 200 türe ait 15 000 canlı sergileniyor. Pavyonun içi, bütün bu okyanusların iklimine uygun bir atmosfere sahip... Hind Okyanusu bölümünden geçerken terliyor. Antarktika bölümünde ise üşüyorsunuz. Akvaryumun içinde mizansen, tipik mangrov ağacından, Avustralya'nın sert kayalıklarına kadar her türlü bitki ve canlı örtüsüyle gerçekleştirilmiş.

Bu ne yaman çelişki; çevreci akvaryum ve esir balık

 

Tabii bu arada, şu sorunun yanıtı tam olarak çözülmüş değil: Çevre korunmasından, ender türlerin korunmasından söz eden bu akvaryumlar, nasıl oluyor da, bazı dev hayvanları kendi doğal atmosferlerinden çıkarıp, cam duvarlar arasında hapsedebili­yorlar? Modern akvaryum yönetici­leri bu çıkmazın, bu pedagojik so­rumluluklarının tamamen bilincinde­ler... Ve kendilerini şöyle savunuyor­lar: Onlara göre bu yaratıklar kesin­likle esir değiller. Tam tersine, onlar akvaryumda kendi türlerinin birer temsilcisi konumundalar..."

Biz he­yecan verici unsurları, sansasyonel görüntüleri ön plana getirerek kamu­oyunun dikkatim bu hayvanların üze­rine ve onların yaşadıkları çevre so­runlarına çekiyoruz..." Hatta, bazı akvaryum yöneticileri daha ileri gidip, kar amaçlı çalışan akvaryumlar­la, eğitim hedefleri olan akvaryumla­rın birbirinden ayrılması gerektiğini söylüyorlar. Ama, bu konuda akvar­yum yöneticilerinin ne kadar tutarlı oldukları tartışmaya açık bir konu... Örneğin, Rochelle Akvaryumu böyle kar amaçlı çalışmayan ve pedagojik eğitimi ön plana çıkaran bir kuruluş. Ancak, bu akvaryumda son yıllarda seyircilerin gözü önünde köpekbalıklarını dalma sistemiyle besliyorlar. Yani dalgıçlar dalıyor ve onları izle­yen köpekbalıkları da dalıp ellerin­den yiyeceklerini alıyorlar. Şimdi he­yecana yönelik bu gösterinin pedago­jik eğitimle uzaktan yakından ilgisi yok...

Üstelik bazı bilim adamları, bu besleme tekniğine şiddetle karşı çıkıyorlar. Çünkü, doğal ortamında avını bulmak için dalma gibi bir işlem yapmayan köpekbalıklarında, bu beslemenin yanlış alışkanlıklar kazandırdığını söylüyorlar. Dahası, on­ların böyle beslendiklerini gören di­ğer iri deniz hayvanları da aynı yolu denemeye başlamışlar... Köpekbalık­larının dalarak avlanma alışkanlığı edinmeleri başka trajik sonuçlar da doğuruyor. Polinezya adalarının açıklarındaki "Shark Feeding"ler dünyanın en önemli sualtı parklarından... Yıllardır dalgıçlar, buralara kö­pekbalıkları tarafından rahatsız edil­meden dalıyorlardı. Son yıllarda buradaki mercanlarda dolaşan dalgıçları rahatsız eden köpekbalıklarının sayı­sında, önemli artışlar olmuş. Bunun nedeni, dalarak avlanma alışkanlığı edinen köpekbalıkları...