Fiziki Coğrafya Terimleri Kelime Kökenleri
Nehir: Arapça nhr- nahr, İbranice nahar, Akatça nahru, Aramicede nahra kelimelerinden gelir. İlk olarak 1330, Garib-name , Aşık Paşa eserinde nehr olarak geçer.
Göl: Öz Türkçede köl kelimesinden gelir. En eski kaynak Orhun Yazıtlarıdır.
Deniz: Öz Türkçe teniz kelimesinden gelir. En eski kaynak Divanı Lügat-it Türk'tür.
Okyanus: Arapçada ukyonus, Yunancada okeanos kelimelerinden gelir. İlk olarak 1876 yılı Lugati Osmani, Ahmet Vefik Paşa eserinde rastlanır.
Dağ: Öz Türkçede tağ kelimesinden gelir. Moğolcada tag'dır. En eski kaynak Orhun Yazıtlarıdır.
Tepe: Öz Türkçede töpü kelimesinden gelir. Yükselti anlamındadır ve ilk olarak Orhun Yazıtlarında geçer.
Çöl, bozkır: Moğolcadan alınmıştır. Bazı kaynaklar Moğolcaya da Öz Türkçeden geçmiş olabileceğini yazar.
Vadi: Arapça vdy- vadi klimesinden alınmıştır. Akarsuyun içinde aktığı, sürekli inişi bulunan, uzun çukurluklardır. İlk olarak 1341 tarihli Tezkiret-ül Evliya eserinde geçer.
Ova: Kürtçe ava veya Farsça abad kelimesinden alınmış olabilir. Çevresine göre çukurda kalmış geniş düzlüklerdir. İlk olarak 1680 yılı Meninsk, Thesaurus adlı eserde geçer.
Plato: Fransızca plateau kelimesinden gelir. Düzlük anlamındadır. Akarsu vadileriyle derince yarılmış düz ve geniş düzlüklerdir. Film çekilen sahneye de bu nedenle aynı isim verilmiştir. Plattus-planus Latincede düz demektir. İlk olarak 1955 yılı TDK, Türkçe Sözlükte geçer.
Delta: Nil nehri ağzının Yunan alfabesinin dördüncü harfi olan deltaya benzetilmesi nedeniyle bu ismi almıştır. Akatça daltu, Süryanice delath kapı anlamına gelir. -Nehrin kapısı. Akarsuların taşıdıkları malzemeleri, deniz içerisinde biriktirmesi sonucu üçgene benzeyen düzlükler meydana gelir. Bunlara delta ovası denir. Bu kelime ilk olark 1900 yılı Kamus-ı Türki adlı eserde geçer.
Yayla: Öz Türkçede yay yaz ve yaylak kelimesi de yazlık anlamındadır. Dilimizdeki anlamı yaz sıcaklarından korunmak için gidilen yüksek bölgelerdeki arazidir.
Falez: Fransızca falaise kelimesinden gelir. Kıyılarda dalgaların aşındırması ile oluşan dik-sarp kıyılar anlamındadır. Almancada felsen kaya demektir.
Kanyon: İngilizce canyon kelimesinden gelir. Büyük su kanalı demektir. Akarsu ve buzul tarafından yatay tabakalı arazilerde oluşturulmuş vadilerdir. Bu kelime ilk olarak 1945 yılı TDK, Türkçe Sözlükte geçer.
Körfez, koy: Yunancada korfos-kolpos kelimelerinden gelir. Kucak anlamındadır. İlk olarak 1502 yılı Aşıkpaşazadenin Tarih eserinde körfüz olarak geçer.
Kaynaklar:
Türkçe Etimoloji Sözlüğü (etimolojiturkce.com)
Fiziki Coğrafya Terimler Sözlüğü.pdf
Yorum yazmak için lütfen giriş yapınız