Hititler, Urartular, Asurlular, Medler, Persler, Büyük İskender, Romalılar, Bizans, Selçuklular, Eyyübiler, Moğollar ve Osmanlının izleri mevcuttur.

Asurlular Bit-Liz olarak adlandırmışlar. Asur dilinde Bit "Yurt" Bet"Kale" anlamındadır. Bit-Liz ise Liz'in kalesi veya Liz'in yurdu anlamında olabilir.
Persler ve Yunanlılar Bad-Lis veya Bad-Lais,
Bizanslılar Babaleison veya Baleş,
Araplar Bad-Lis,
Ermeniler P(B)ageş veya P(B)agişi olarak isimlendirmişler.

İlin ismi ile ilgili olarak kabul gören hikaye şöyle;
İskender, Bitlis yöresindeki pınarlardan çıkan sulardan tadınca gözleri çok iyi görmeye başlar. Etraftaki doğal güzelliklere hayran kalır. Yakındaki başka bir kaynağın suyunu içince ise uykuya dalar. Bu sudan 7 gün boyunca içer ve sağlığına kavuşur. Ele geçirdiği kentte komutanlarından Bi(e)dlis'e çok sağlam bir kale yaptırtır. Uzun süren bir seferden dönünce kaleye giremez. Kuşatır ama tüm çabalarına rağmen kaleyi alamaz. Çok askerini kaybeder, geri çekilir. Bir zaman sonra Bidlis kaleden çıkar ve kale anahtarını İskendere teslim eder ve der ki: "Öyle sağlam bir kale yap ki ben bile alamayayım, buyurmuştunuz. Dediğinizi yaptım." İskender, Bidlis'i affeder ve vali yapar. İlin adı bu nedenle Bitlis'tir.