Sümerler, Akadlar, Urartular, Asurlular, Oğuzlar, Selçuklular ve Osmanlının izleri mevcuttur.
İlin eski adı Çölemerik’tir. Cu-le-merg kelimesi Cu;su arkı, le; de, da eki ve merg; mera sözcüklerinin birleşmesi ile oluşur. Anlamı; 'su arklarının olduğu mera'dır.
Kâtib Çelebi eserinde 'Cûlâmerik', Evliya Çelebi eserinde 'Cülûmerik' olarak geçer.

Çölemerik, Hakkariyye denen geniş bölgenin merkezidir. Hakkari kelimesi 'Her' ve 'Kari' olarak ayrılır. Her; hep anlamında ve Kari; güç yetirebilmek anlamındadır.
Uzun süre Van Sancağına bağlı olarak kalan Hakkari, 1936 yılında il olarak yeniden kurulur.