Günümüzde teknolojinin inanılmaz hızlı gelişimi ve internetin her yerden ulaşılabilirliği sayesinde farklı yerlerde yaşamak, insanlar arasındaki iletişimi kesemiyor. Bu tür durumlarda insanlar, bilgilere olağanüstü hızlarda ulaşılan ve bu bilgilerin aynı hızla yayılabildiği sosyal mecralarda toplanıyor.

Sosyal medya platformlarının ya da genel olarak internetin her noktadan ulaşılabilirliği, genel itibarı üst seviyede olan ünlü kişilerden, şirketlerden, devlet yöneticilerinden ve daha nicelerinden gelen bilgileri oldukça kritik kılıyor. Bu saydıklarımız, itibarlarını zedeleyen veya sadece görülmesini istemedikleri bir şey yayıldığında doğal olarak hemen onu ortadan kaldırmaya çalışır. Fakat zaman zaman bunun ters tepmesiyle Streisand etkisi gerçekleşir.

Ülkemiz de dahil olmak üzere dünyanın her yerinden örnekleri bulunan bu durumun kökleri 2003 yılına kadar uzanıyor. Çıkışını tetikleyecek olaya gelirsek; ABD’li fotoğrafçı Kenneth Adelman, Kaliforniya’daki Malibu kıyılarında gerçekleşen erozyona dikkat çekmek için bu kıyıları fotoğraflıyor.

Burada fotoğrafçının amacı yetkililerin dikkatini çekmek olsa da 12.000 fotoğrafın arasında kendi evinin de bulunduğu şarkıcı ve oyuncu Barbra Streisand, özel hayatı ihlâl etme gerekçesiyle Adelman’e 50 milyon dolarlık dava açıyor. Fakat mahkeme, fotoğrafçının gizli çekim gibi bir amacının olmadığına ve özel hayatı ihlal çerçevesinde değerlendirilecek bir şeyin görünmediğine karar veriyor.

Sonuç olarak Streisand’ın evinin fotoğraflarını(!) kaldırtma çabası adeta ters tepiyor ve bu dava ile büyük kitlelere yayılıyor. Üstüne Streisand, fotoğrafçıya 150 bin dolardan fazla ödeme yapmak zorunda kalıyor. Aradan geçen zamanla birlikte bu duruma Streisand etkisi adı veriliyor.

Bu durumu güncel bir durumla örneklendirmek gerekirse Ekşi Sözlük’e gelen erişim engelini söyleyebiliriz. 21 Şubat gecesi itibarıyla, ülkemizin en köklü platformlarından biri olan Ekşi Sözlük'e Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından erişim engeli getirildi... Sözlük, konu hakkında kendilerine bir bilgi verilmediğini belirtirken bu durum haliyle büyük tepki topladı.

Erişim engeli sonrası, ülkemizin deprem sebebiyle kaotik ve yoğun olan gündemi bu kez de Ekşi Sözlük'ü konuşmaya başladı.  Böyle olunca herkes 'alternatif yolları' deneyerek platforma akın etti. Böylece bir yasak dev bir gündem yaratarak adeta ters tepti.

Dünyadan bir örnek verecek olursak 2013’te ünlü şarkıcı Beyoncé’nin Super Bowl performansından alınan fotoğrafların kaldırılmasının talep edilmesi. Bu fotoğraflar, ‘En Vahşi Anlar’ (Fiercest Moments) başlığı altında paylaşılmıştı. 33 fotoğrafın bulunduğu siteden nazikçe fotoğrafların kaldırılması istendi. Daha sonra fotoğrafları paylaşan Buzzfeed, bunların kaldırılmasının talep edildiği maili de dâhil ederek yeniden paylaşım yaptı.

Sonuç olarak ilkinde pek dikkat çekmeyen fotoğraflar, yeniden paylaşılınca geniş kitlelere yayıldı.

 

Kaynak: 1