Kasım 25, 2024

Maya Tabletlerinde sayı sistemi ve matematik

Mayalar en gelişmiş çağını M.S. 250-900 yılları arasında Orta Amerika'da yaşadılar.
Mayaların 20 tabanlı sayı sistemi kullandığı anlaşılıyor. İşlemleri 1, 20, 400, 8000 sayıları ile yaptılar. Rakamlar 19'a kadar sembolize edildi. Günümüzde en çok kullanılan sistem ise 10 tabanlıdır. Yani 1, 10, 100, 1000..

Maya Tabletlerine bakıldığında 0 rakamı bir deniz kabuğu şeklinde görülüyor.  0'ı rakam olarak kullanan en eski medeniyetlerden biri kabul edilir.
1 rakamı bir adet nokta,
2 rakamı yanyana iki adet nokta,
3 rakamı yanyana üç adet nokta ve
4 rakamı yanyana dört adet noktadan ibaret.
5 rakamı yatay bir çizgi.
6 rakamı bir adet yatay çizgi üzerinde bir adet nokta.
7 rakamı bir adet yatay çizgi üzerinde yanyana iki adet nokta.
8 rakamı bir adet yatay çizgi üzerinde yanyana üç adet nokta
9 rakamı bir adet yatay çizgi üzerinde yanyana dört adet nokta.
10 rakamı alt alta paralel iki adet yatay çizgi.
11, 12, 13, 14 rakamlarında iki yatay çizgi üzerinde yanyana bir, iki, üç ve dört nokta mevcut.
15 rakamı alt alta paralel üç adet yatay çizgi.
16, 17, 18 ve 19 rakamları de yine aynı şekilde üç yatay çizgi üzerinde yanyana bir, iki, üç ve dört nokta şeklinde gösterilmiş.
20 ve sonraki sayıların gösterilmesi yukarı doğru katmanlar şeklinde ve biraz karışık. Sayılar 20'li sisteme göre, örneğin 74 sayısı 3x20+14 şeklinde. (*Kaynaklar)

Maya Tabletlerinde sayı sistemi ve matematik

Matematik hesaplarında o kadar ileri gitmişler ki elde edilen belgelerde sıradan matematiksel işlemler değil astronomik hesaplara ait veriler görülüyor. Takvim hesapları gibi... Örneğin günler döngüsü dedikleri sistemde;

1: Kin
20: Uinal. 18 ile çarparak, (güneş yılına yakın değer bulababilmek için olabilir)
3.6.0 Tun. 20 ile çarparak,
7.2.0.0 Katun. 20 ile çarparak,
14.4.0.0.0 Baktun (14 baktun, 4 katun, 0 tun, 0 uinal ve 0 kin) sayısına ulaşılıyor.

Bu hesaplamalardan Dresten Kodeksi metinlerinin çözümlemesi ile anlaşılmış ki onlara göre geçmişimiz 13 baktunluk (13.0.0.0.0) evrelerden oluşuyor. Dördüncü güneş evresi 21 Aralık 2012 tarihinde sona erdi ve bizler 5. güneş evresindeyiz.

*Kaynaklar:
https://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/antik-uygarliklarda-matematik-sembolleri
https://www.matematikciler.com/mayalarin-kullandiklari-sayi-sistemi-ve-maya-takvimi/
https://yasinkalkavan.medium.com/mayalar%C4%B1n-matemati%C4%9Fini-%C3%B6rneklerle-ke%C5%9Ffedelim-8e7967eb68d4
https://blog.milliyet.com.tr/maya-medeniyetinde-matametik--takvim-ve-2012/Blog/?BlogNo=314563

Yorumlar

  • Çok ilginç bilgiler... Elinize sağlık.

Yorum yazmak için lütfen giriş yapınız

Bizden haberdar olmak için mail listemize kayıt olun