Bu sevdanın rengi olmaz derler ya işte futbol öyle bir şey bence. Seyir zevki yüksek heyecanı dorukta toteminden duasına neler neler var bu sevdada. Futbol en basit haliyle on bir oyuncudan oluşan iki takımın arasında, kendine özgü topu olan bir oyun veya spordur. Hem de ne spor. Tutuğun takım gol atar sen boğazın parçalanırcasına bağırırsın ama golü atan oyuncunun haberi olmaz işte böyle bir sevdaya sahip bir spor futbol. İçinde bulunduğumuz yirmi birinci yüzyılda 200’den fazla ülkede ve 250 milyonu aşan oyuncu tarafından gerçekleştiriliyor bu spor. Dünya’nın en popüler sporu bu oyun. Futbolun temel amacı maçta rakibinden daha çok gol atarak maçı kazanmaktır. Temelde ayakla oynanan bir spordur futbol ama top taca çıktığında ya da kaleci kendi ceza sahasında ellerini kullanması serbesttir. Topun sahanın uzun kenarlarından dışarıya çıkması sonucu rakip takım taç atışı kazanır ve kazandığı taç atışını ayakları yerde olmak üzere iki eliyle başının üzerinden kullanarak top tekrar oyuna sokulur.

Top sahanın kısa kenarlarından dışarıya rakip oyuncuya çarparak çıkarsa korner eğer hücumdaki oyuncudan çıkarsa aut olur. Autta kale vuruşu ile köşe vuruşunda hücum takımının korner vuruşu ile oyun tekrar başlar. Kırk beşer dakikalık iki yarıdan oluşan bu spor, efsanevi oyuncularından yapılan yüksek stratejilere kadar içinde çok güzel olaylar barındıran efsanevi bir spordur. Milattan Önce 300’lü 200’lü yıllar arasında Çin’de ortaya çıkan ve günümüzdeki futbola çok benzer cuju adında bir oyun vardı. Oynanış bakımından futbola benzeyen bu oyun futbola benzeyen ilk oyun olarak kabul edilir. Yıllar boyunca dünyanın farklı yerlerinde futbola benzeyen oyunlar oynanmış olsa da modern futbolun kuralları ilk olarak 1863 yılında Futbol Birliği tarafından sistemleştirilmiş olup günümüze kadar birçok değişikliğe uğramıştır. Futbolun uluslararası alandaki yönetim teşkilatı Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği’dir (FIFA).

Avrupa’da futbola benzerliğiyle gözler önüne çıkan ilk oyun, Antik Yunanistan’da oynanan episkiros adlı oyundur. Vücudun her yeriyle temasın serbest olduğu bu oyunda oyuncular iki takımına ayrılmakta ve her takımın oyuncuları, topu birbirlerine atarak rakip alanın sonunda bulunan çizgiyi geçmeye çalışıyorlardı. Bu oyunun başka bir benzeri ise Roma İmparatorluğu döneminde harpastum adıyla oynandı. Modern futbola geçiş 19. yüzyılın ortalarında İngiltere’deki özel okullarda başladı. Bu başlangıçta en önemli olan şey 1848 yılında Cambridge Üniversitesi’nde oluşturulan ve ilk yazılı futbol kuralları olan Cambridge kuralları özellikle futbolda ama diğer sporlarda da mihenk taşı oldu. 26 Ekim 1863 tarihine gelindiğinde Futbol Birliği tarafından aynı ayda düzenlenen beş sonucunda, futbolun ilk geniş kapsamlı kuralları hazırlandı ve kabul edildi. Bu kurallar ile oynanan 18 Aralık 1863 tarihli maç golsüz beraberlik ile sonuçlandı. İlk resmi uluslararası futbol maçı 30 Kasım 1872 günü İngiltere ile İskoçya arasında oynandı ve bu maçta golsüz beraberlik ile sonuçlandı.

Futbolun uluslararası alandaki en üst yönetim kuruluşu olan FIFA 1904 yılında Paris’te kuruldu ve Futbol Birliği'nin belirlediği kurallara sadık kalacağını açıkladı. Futbol FIFA tarafından açıklanan 17 temel kural çerçevesinde oynanıyor. Profesyonel bir maçta, maçı yöneten bir orta hakem, iki yardımcı hakem ve bir dördüncü hakem bulunmaktadır. Bazı liglerde ve turnuvalarda ise iki ek yardımcı hakem veya ‘’VAR’’ adını verdiğimiz video yardımcı hakemler bulunabiliyor. En temel kural belirli alanlar ve kişiler haricinde topa elle veya kolla temas etmek kesinlikle yasaktır. Günümüz futbolunda kaleci dışında, defans, orta saha ve forvet olmak üzere üç ana pozisyonda oynayan oyunculardan oluşur. Bu alanlar basitçe şu şekilde açıklanabilir:

Defans; karşı takımın yaptığı hücumları en geride karşılayan gruptur.

Orta Saha; defans ile forvet alanlarının arasında bulunan oyuncu gruplarından oluşan alandır.

Forvet; ana amacı gol atmak olan ve rakip takımın kalesine en yakın oyuncuların oluşturduğu gruptur.

Her takım, maç başlamadan önce kale ve top seçimi için hakemin para atışına takım kaptanlarını gönderir. Takım kaptanları saha içerisindeki liderlerdir. Hangi oyuncunun hangi pozisyonda oynayacağını takımın amirali denebilecek kişi yani teknik direktör belirler. Maçın gidişatını göre teknik direktörler saha kenarında görev bekleyen yedek oyunculardan bazılarını saha içindeki oyuncularla değiştirirler.

Profesyonel futbol sahasının uzunluğu minimum 90 maksimum 120 metre, genişliği ise minimum 45 maksimum 90 metre olabilir. Sahayı iki eşit parçaya bölen orta çizginin merkezini merkez kabul ederek 9.15 metre yarı çapında bir orta çember bulunur. Ceza sahası 40.3 metre genişliğe, 16.5 metre genişliğe sahiptir. Bu alanda kaleye 11 metre uzaklıkta bir penaltı noktası bulunur. Penaltı noktasını merkez kabul ederek 9.15 metre yarı çapında bir çember vardır ama bu çemberin sadece ceza sahasının dışında bulunan kısmı çizilir, bu çembere ceza yayı denilir. Kale ise 7.32 metre genişliğinde 2.44 metre uzunluğundadır. Gelelim o malum ‘’Ofsayt ne?’’ sorusuna.

Ofsayt: Futbolda, top bir kale yönünde hareket halindeyken, o kaleye hücum eden takımın herhangi bir oyuncusunun, kaleciyle arasında karşı takımdan herhangi bir oyuncunun bulunmaması durumudur. Resimde gördüğünüz kesikli çizginin arkasındaki maviliye top gelirse ofsayt olur. Peki top ile kaleci arasında kimse yoksa o zaman herhangi bir ofsayt olur mu derseniz de şöyle açıklayabilirim. Hücum eden oyuncu kaleci ile karşı karşıyaysa ve topun gerisinde hücum eden başka bir oyuncuda varsa toplu oyuncu topsuza pas verirse ofsayt olmaz.

Uluslararası boyutlarda FIFA’nın düzenlediği Dünya Kupası izlemesi ayrı konsollarda oynaması ayrı bir güzelliğe sahip olan organizasyondur. 1900 yılında ki 1900 Yaz Olimpiyatları’ndan bu yana (1932 yılında gerçekleştirileni hariç) düzenlenen bu spor organizasyonunun vaz geçilmez bir parçasıdır futbol. Bunların yanı sıra UEFA Şampiyonlar Ligi, Copa Libertadores, CONCACAF Şampiyonlar Ligi, CAF Şampiyonlar Ligi, AFC Şampiyonlar Ligi ve OFC Şampiyonlar Ligi futbolun en üst organizasyonlarıdır. Kıtasal konfederasyonların bazıları bu saydıklarımızın bir alt seviyesinde de turnuvalar düzenliyorlar. Bunlar; UEFA Avrupa Ligi, CAF Konfederasyon Kupası, AFC Kupası ve Copa Sudamericana olarak adlandırılan ikinci seviye uluslararası kulüp turnuvalarıdır. Birinci seviye turnuvaları kazanan takımlar FIFA Kulüpler Dünya Kupası’nda karşılaşır. Anlat anlat bitmez bir oyun bu futbol. Emin olun bir kere izlediğinizde anlamaya başlayıp bırakamayacaksınız.

 

 

Futbol nedir? Futbol benzeri ilk oyunlar nelerdir? Futbol nasıl başladı? FIFA nedir? Cambridge kuralları nedir? Defans nedir?, Orta Saha nedir? Forvet nedir? Futbolda maç nasıl kazanılır? Uluslararası futbol turnuvaları nelerdir? Ofsayt nedir?