Hareket-i arz 1894 Efrencî Temmuzunun onunda (Dersa'âdet evsat sâ'ati üzere) alafranga ba'de'z-zuhr sâ'at on ikiyi yirmi dört dakika geçerek üç şedîd zelzele ile başlamışdır. Bu zelzeleler mevcûd olan tahribâtın hemân cümlesini icrâ etmişlerdir. Birinci harekeden bir-iki saniye evvel kaldırım üzerinden kemâl-i sür'atle birçok arabalar geçiyor imiş gibi yer altından şedîd sadâlar duyulmuşdur. Tahte'l-'arz sadâ ile zuhûr eden birinci hareket ufkî olub diğerleri kadar şedîd olmadığından en hafif eşyâ-yı beytiyeyi bile yere düşürmemişdir. Bu hareket dört-beş sâniye sürüp şiddeti tedrîcen tezâyüd etmişdir. Birincinin akabinde zuhûr eden ikinci hareket pek şiddetli olub imtidâd etmiş ve ufukla mütevâzî ve devrî olub şiddeti tedrîcen tezâyüd ve sekiz-dokuz saniye sürüp tahrîbât-ı mühimme icrâ eylemişdir.

Bu hareketde dahi birincisinde olduğu gibi tahte'l-arz sadâ var idi. Nihayet üçüncü tezelzül ikincisinin akabinde vukû' bulup temevvücî ve ufkî olmuşdur. Bu zelzelenin kısm-ı küllîsinde arz dalgalı bir deniz üzerinde imiş gibi sallanmışdır. Üçüncü tezelzül ikincisinden hafîf olubbeş sâniye sürmüşdür. Bu tezelzül ile dahi tahte'l-arz sadâ mevcûd idi. Aralarında pek az fâsıla olan bu üç tezelzül cem'an onyedi-onsekiz saniye sürmüşdür. Üç tezelzül dahi merkezlerinin bi'l-cümle noktalarında bir veyâ diğer tarafda bir kaç derece cüz'î bir tahallüf ile şimâl-i şarkî ve cenûb-i garbî istikâmetinde bulunmuşlardır.

Mahallinde icrâ eylediğimiz tedkîkât-ı mahsûsamıza ve vilâyât-ı şâhâne vâlilerinin telgrafnâmelerine ve aldığımız diğer birçok malûmat-ı sahîhaya istinâden mahâll-i muhtelifede zelzelenin imtidâd ve şiddetine dâ'ir bir fikr-i sahîh hâsıl idüp hareketin aynı şiddeti hâ'iz olan mahallerden geçen zelzele kavislerini ta’yin edebilmişizdir.

Bu kavisler sallanan arzın sathını yekdiğerinden daha büyük olan beş mıntıkaya taksîm ederler. Merbût haritada irâ'e olunan birinci mıntıka merkezi teşkîl idüp en çok rahnedâr olan mahalleri hâvîdir. Bu mıntıka dâhilinde ebniye-i metîne münhedim olmuşdur. Bu mıntıka-i merkeziye ber-mu'tâd uzun bir hatt-ı münhanî şeklini almışdır. Bunun büyük mihveri Çatalca'dan Adapazarı'na kadar ve İzmid körfezi boyunca yüz yetmiş beş kilometro tûlünde imtidâd eder. Küçük mihveri mezkûr körfezin mansıbında Katırlı ve Maltepe karyeleri arasında olan arâziyi hâvi olub otuz dokuz kilometro tûlündedir. Tezelzülün istikâmeti hatt-ı münhanînin küçük mihverinde takrîben mütevâzî ve büyük mihverinde müstevî-i âmûdîdir. İkinci mıntıkada yalnız fenâ inşâ olunmuş ba'zı ebniye yıkılup ekser hâneler hatifçe çatlamışdır.