Ancak batı dünyasının bunu da Çin'den bir asır geride olduğunu belirtelim. Çünkü 3. yüzyılda Çinliler, dut ağacının kabuklarından, keten, hintkeneviri ve kenevir liflerinden üretmeyi başarmışlardı. Ama formülünü büyük bir gizlilikle batı dünyasından saklamışlardı. Ta ki, Abbasiler döneminde Arapların Semerkant kenti işgali sırasında, İslam savaşçılarının Çinli kâğıt ustalarını esir etmelerine kadar.

Önceler İslam’ın tekelinde olup, Bağdat, Kahire, Tunus, Fez gibi kentler de gelişen kâğıt üretimi, sonra İspanya'ya, Sicilya’ya ve oradan da İtalya’ya yayıldı.13.yüzyılda Avrupa'nın her yanında kurulan büyük kâğıt imalathanelerindeki sistem, birkaç düzenleme dışında Çinlilerin geliştirdiği üretim süreciyle aynıydı. Yazı ve kâğıdın mutlu evliliği, 1960 yılına kadar aralıksız sürdü. Bu tarihte Marshall McLuhan isimli bir mühendis, bir elektronik devrimin adımını attı ve bundan böyle yazının yerini görüntünün alacağını söyledi.

Ve günümüzün kâğıtsız ofisleri, bu düşüncenin ışığında doğdu. Günümüzde dev bir ansiklopediyi bir CD'nin içine taşımak mümkün... Aslında, bilim adamları ekrandaki yazıyla, eski yazının çok da büyük farklılıklar göstermediğini söylüyorlar. Çünkü her ikisinde de belirleyici olan metnin insanın gözlerinin önünde yer alması. Tek farkı bu kez dikey olması... Kısacası Tutankamon, Gutenberg, Bili Gates, bütün bu isimler aynı mücadelenin içindeydiler.