Asur belgelerinde anılan Muşki halkının ya Frigler, ya da onların doğusunda yaşayan, Frigler'e hısım ve onlara bağımlı bir halk olduğu sanılıyor. Muşki kralı Mita'nın, Hellen destanlarında ve ayrıca, Delfi Tapınağı'na armağan göndermesi dolayısıyla Heredot'ta anılmasından tanıdığımız, böylece sırf bir destan kişisi değil, gerçekten de yaşamış bir insan olduğunu bildiğimiz Frigya kralı Midas'dan başkası olmadığı sanılıyor. Dikkate değer ki, Hitit imparatorluğu'nun son yüzyıllardan, belki IV. Arnuwanda'dan kalma bir metinde de Pahhuwalı Mita'nın adı geçmektedir. Ancak, bunun Muşki kralı Mita olup olmadığı bilinmiyor.
Büyük tümülüs:
Gordion'un etrafındaki bütün alan, İ,Ö. 8.yüzyılın son çeyreğinden İ.Ö. 6. yüzyılın ortalarına kadar olan döneme tarihlenen çeşitli büyüklüklerdeki tümülüslerle kaplıdır. Bunların en büyüğü görkemli bir görüntüye sahiptir. Çapı 300 metre olup, şimdiki yüksekliği 53 metredir. Rüzgar ve yağmur erozyonuna uğramadan önceki yüksekliğinin daha fazla olduğu düşünülmelidir. Bu tümülüs, Anadolu'daki ve eski dünyadaki ikinci en yüksek tümülüsdür. Bundan daha büyük olanı Heredofun "Alyattes'in mezarı" olarak söz ettiği Lydia tümülüsüdür.
Frig tümülüsleri, Lydia ve Helen tümülüslerinden farkı:
Frigler, ölülerini toprağa kazılmış uzun bir çukurun içine yerleştirilen ağaçtan bir odaya gömerlerdi ve bütün mezarı taş toprak veya kil yığınlarıyla kaplarlardı. Ölünün eşyaları ile ona adanan adaklar tahta bir kutunun içinde bu odanın üzerine konur ve önce taş sonra da toprak veya kil yığınıyla örtülürdü. Lydia ve Helen tümülüslerinin aksine, Frig tümülüslerinin mezara giden bir koridoru yoktur. Frig mezarlarındaki odalar, Lydia ve Hellen mezarlarının aksine, taş bloklardan değil tahtadan yapılırlardı. Godion'daki büyük tümülüsün kazılması modern arkeolojinin en önemli başarılarından biridir. Tümülüsün içindeki ağaç yapı çok iyi korunmuş durumdadır.
Bu mezar odası, alışılmış Frig tipinden farklılık gösterir:
çünkü, toprakta açılmış bir çukura oturtulmamış, toprak seviyesinde inşa edilmiştir. Etrafı, 80 cm kalınlığında kaba kireç taşı bloklarından bir duvarla çevrilidir. Duvarla oda arasındaki alan, küçük taşlarla doludur. Odanın iç boyutları 5.15 x 6.20 metredir ve oda kuzeyden güneye uzanmaktadır. Tabandan tavana duvarların yüksekliği 3.25 metre olup, tavan putrellerinin sayısı on-onbir kadardır. Ardıç veya sedir ağacından olan bu putreller çok düzenli bir tarzda dizildiklerinden, iç mekanda mükemmel bir bütünsellik sağlanmıştır. Çift katlı tavan, iki ucunda ve ortasında üçgen kirişlere dayanmaktadır. Yapının üstüne dört metre yüksekliğe kadar taş yığılmış, ondan sonra da kil ve toprakla kaplanarak tümülüs tamamlanmıştır.
Yorum yazmak için lütfen giriş yapınız