Osmanlı yürütme gücünün yöneticileri, seyfiye sınıfı, Enderûn’da eğitilirdi. Mutlak otorite sahibi olan padişah yetkilerini kendisine sadakatle bağlı, yetenekli ve çok iyi yetişmiş bir kadro ile kullanırdı. Bu bakımdan hangi dine veya soya mensup olursa olsun yetenekli görülenler seçilip çok iyi eğitimden geçirilerek devlete kazandırılırdı. Bundan maksat, nitelikli ve güvenilir devlet adamı yetiştirmekti. Bazı kimselerin iddia ettikleri gibi, Hristiyanları Müslümanlaştırmak amacını taşımazdı. Esasen, bu sistemle böyle bir sonuca varmak da mümkün değildir. Nitekim, devşirilip Enderûn da yetişen ve sadrazam olan Sokollu Mehmed Paşa, kardeşini Sırp Ortodoks patriği olarak görevlendirmiştir. Devşirmeler soylarını biliyor ve akrabalarını da gözetiyorlardı.

 

Mekteb-i Enderûn’da eğitim şu şekilde yapılırdı: 

 

1. Teorik Bilgiler: Tarih, matematik edebiyat ve Farsça öğretilirdi. Türkçe öğretimine ayrı bir önem verilirdi. İslamî bilgiler iyice kavratılırdı. 

 

2. Beden Eğitimi: Güreş, binicilik, okçuluk ve cirit gibi dallarda spor yaptırılırdı. 

 

3. Sanat Eğitimi: Güzel sanatlar alanında yaptırılan eğitimdi. İçoğlanlar, yeteneklerine göre hat, müzik, minyatür, cilt vb. alanlarda yetiştirilirdi. 

 

4. Hizmette Eğitim (Uygulamalı Eğitim): Bir çeşit hizmet içi eğitimdi. Saray işlerini, fiilen yaparak öğrenirlerdi. Aşağıdan yukarıya doğru sıralanan yedi oda içinde teorik ve uygulamalı eğitim yapılırdı. Bilgiler uygulamalı olarak kavratılırdı. Bu eğitim odalarına koğuş da denirdi. Öğrenciler en alt odadan en yüksek odaya doğru ilerleyerek eğitimlerini tamamlardı.

Mekteb-i Enderûn’da görev alan öğretmen ve ustalar özenle seçilirdi. Öğretim süresi 5-7 yıldı. Bundan sonra önemli görevlere atanırlardı. Bu saray dışında görevlendirilmelere çıkma denirdi. Bu okuldan Sadrâzam, vezir, kumandan gibi değerli yöneticilerin yanında, tanınmış hattat musikişinas, minyatür ustası gibi sanatkârlar yetişmiştir.