Tarihe bakıldığında, milyonlarca insan sa­vaşlar sırasında dil benzerliğine uygun olarak saf tuttu. Ama dil farklılıklarının etkileri daha zararlı oldu. Yakın geçmişte, Belçika, dil açı­sından üçe bölünmesinin (Flaman dili, Alman­ca, Fransızca) sonucu olarak çeşitli politik so­runlar yaşadı 1930 yılında, Fransızca'ya resmi bir statünün verilmesiyle, ülkenin politikasına dille ilgili sorunlar etkin oldu. 1968 yılında, Fransızca eğitim kaynaklarını genişletme planları ciddi bir ayaklanma yarattı ve hükü­met bunun sonucunda düştü. Hem politikayı hem de eğitimi etkileyen bu karmaşık durumu, sonradan gelen hükümetler de çözemedi.

Yüzlerce yapay dil arasında en çok tutulanı, Varşovalı Dr. La­zarus Ludwig Zamenhof’ un 1887 yılında yarattığı "Esperanto”ydu... Bu dili öğrenmek son derece kolay­dı; tüm gramer kuralları birbirine uyuyor, sonekler ve önekler kulla­nılarak az sayıdaki kökten bir sürü kelime oluşturulabiliyordu. Örne­ğin, zincir için "ceno" kullanılırken, bağlantı için "cenero" kullanılıyor­du. Yağmur "pluvo", yağmur bo­şanması "pluvego"ydu. Horoz "ko­ko", tavuk ise "kokino"ydu. Fransız Bilim Akademisi, Esperanto'yu bir mantık ve kolaylık şaheseri olarak ilan etti. Bir milyondan fazla konu­şanı olmasına karşın Esperanto, İn­gilizce'nin ve ona Doğu Avrupa kö­kenli olması nedeniyle karşı çıkan­ların baskısı altında...