Konfederasyon tarafının 1861 yılından beri zırhlı bir gemi yapmaya çalıştığının farkında olan Birlik tarafı da aynı yıl kendi zırhlısını üretmeye başladı. Birlik tarafı 1862 yılının ilk zamanlarında kendi zırhlısı olan USS Monitor’u üretti. USS Monitor CSS Virginia’ya göre daha kalın bir zırha sahipti ama boyu CSS Virginia’ya göre daha kısaydı.

Konfederasyon tarafı saldırı için karar vermişti. Ama Konfederasyon donanmasında ilk problem kimin gemiye kaptanlık edeceği oldu. CSS Virginia’nın kaptanlığı için birden fazla amiral aday olabilecek durumdaydı. Sonunda kimin kaptan olacağı konusu öyle bir hal aldı ki CSS Virginia kaptansız bir şekilde sulara açıldı. En azından teknik olarak bir kaptanı yoktu. Birlik tarafı ise CSS Virginia geldiğinde çapraz ateş açma planı yapmıştı. Ancak bu plan uygulanırken Birlik gemilerinden birisi karaya oturmuştu.