Karamanlıca bu gün artık kullanılmamakla beraber pek çok kitap, süreli yayının yanında çekler, senetler, faturalar, işyeri kartları, kartvizitler, piyango biletleri, paralar, pullar, ilanlar, posterler, destanlar, mektuplar, mühürler ve mezar taşları gibi pek çok form ve şekilde günümüze ulaştı. Karamanlıca kitapların basıldıkları yere göre tasnifinde, yaklaşık yüzde 70’ini İstanbul’da basıldığı görülür; 803 kaydın 566’sı İstanbul menşelidir. İstanbul’dan sonra önemli Karamanlıca kitap basım merkezleri Venedik, İzmir ve Atinay’dı. Venedik’te 57, Atina’da 54 ve İzmir’de basılmış 20 kitap vardır. Bundan sonra 10 kitap ile Londra, 5 kitap ile Selanik, 4 kitap ile Samsun, 3 kitap ile Odessa gelir. İkişer kitap basımına rastlanan şehirler Trabzon, Leipzig ve Bükreş’tir. Basel, Paris Samoz, Patras, Hermupolis, Viyana, Varna, NewYork, Cezire-i Sira, Amsterdam, Melenik, Kalamata, Malta ve Kayseri’de de birer kitap basılmıştı.
Türkiye'den gönderilen Rum nüfusun içinde Karamanlı adı verilen, Türkçe konuşan Hıristiyan halk da yer alıyordu. Oysa Karamanlıların büyük kısmı hemen hiç Rumca bilmiyordu. Ahali mübadelesi, Milli Mücadele'nin ardından Yunanistan'la 1923'te yapılan antlaşmayla fiilen 1924'te başladı. Dönemin Antalya Valisi Hilmi Uran’ın tanıklığı olayın trajik boyutuna işaret ediyor:
"Yüzlerce senelik ecdat yurdunu bırakıp böyle sefil ve şaşkın halde yola çıkıp gidiyorlar, Çoğu Türk âdet ve ananesini benimsemiş. Hele İsparta ve Burdur'dan gelenlerin büyük kısmı hiç Rumca bilmiyordu. Çocuklar bile büyükleri mesela 'Mariya Hala', 'Despina teyze' diye Türkçe çağırıyorlardı."
Yorum yazmak için lütfen giriş yapınız