Onu rubaileri ile tanısak da çok yönlü biri olan Ömer Hayyam, İranlı şair olmasının yanı sıra; filozof, matematikçi ve astronomdur. Rubaileri ile ünlenip bizim onu rubai şairi olarak tanımamızın asıl sebebi: şiirlerindeki eğlenceye düşkünlüğünün çok bariz olmasıdır.

Ömer Hayyam’ın rubailerinde hayat ve insana dair her türlü konuda akıl yürüttüğü görülmektedir. Tüm bunları yaparken ne daha önceki toplumların ne de içinde yaşadığı toplumun kurallarına bağlı kalmamıştır. Özgün bir yol izleyip, kuralları baştan yazmış ve bu sayede de evrenselliğe ulaşmıştır.

Hayyam, Celali Takvim’i hazırlayan kişidir ve bu yönüyle de dünya bilim tarihi için önemli bir kişi olmayı başarmıştır.

Matematikçi olduğunu söylemiştik. Ama hepinizin çok iyi bildiği bir şeyin üreticisi olduğunu biliyor muydunuz? “x” Hani şu bilinmeyen. Hani şu değer vere vere bitiremediğimiz, y’yi yalnız bırakınca kendisine ulaşabildiğimiz.

Üçüncü dereceden bilinmeyen denklemlerle ilgili yazdığı bir eserinde bilinmeyen rakam yerine Arapça “şey” anlamına gelen kelimeyi kullanmıştır. Başka dillere çevrilirken “Xay” olarak geçmiştir. Daha sonra da kısaltılarak bildiğimiz "x" olmuştur.

He bir de Binom açılımını ilk kullanan kişiymiş ve Pascal üçgeni aslında Ömer Hayyam tarafından oluşturulmuş deniyor. Ben de şuranın yalancısıyım.

Bu kadar yönlü olabilmesinin yaşadığı dönemle doğrudan bir ilgisi var tabii. Bu sosyo-kültürel altyapıya sahip bir çağda yaşamıştır. Yansız, bilimsel öğrenim görüp; özgürce felsefe ile ilgilenebilmiştir.

Ben Ömer Hayyam’ı şu dizelerle tanımıştım:

Kim demiş haram nedir bilmez Hayyam

Ben haramla helali karıştırmam

Seninle içilen şarap helaldir

Sensiz içtiğimiz su bile haram

 

 

PEKİ YA SİZ?

 

 

 

 

 

Ömer Hayyam kimdir? Ömer Hayyam neden rubaileri ile ünlenmiştir? Ömer Hayyam nerelidir? Ömer Hayyam şair olmasının dışında hangi alanlarda eser vermiştir? Ömer Hayyam şairliğinin yanı sıra ne olarak bilinmektedir? Ömer Hayyam rubailerinde nasıl bir yol izlemiştir? Ömer Hayyam rubailerinde hangi kurala bağlı kalmıştır? Ömer Hayyam evrenselliğe nasıl ulaşmıştır? Celali Takvimi hazırlayan kişi kimdir? Ömer Hayyam dünya bilim tarihi açısından neden önemli bir kişidir? Bilinmeyen rakam olarak “x” kullanılmasını kim bulmuştur? Binom açılımını ilk kullanan kişi kimdir? Pascal üçgeni kim tarafından oluşturulmuştur? Ömer Hayyam nasıl bir çağda yaşamıştır?