Dev­let işlerinin ve çeşit­li meselelerin görü­şülüp bir karara bağlanmasında, ön­ce sadrazamların “İkindi Divanları” ön plana çıktı. 17. Yüzyıl'ın ortaların­dan itibaren oluş­maya başlayan Paşa Kapısı (Bab-ı Asafî / Bab-ı Âlî), zamanla Divan-ı Hümayun'un yerine, devlet işlerinin görül­mesinde, yeni bir hükümet merkezi oldu. Divan-ı Hümayun, II. Mahmud'un reformlarından sonra, eski bir gelenek ve şata­fat vasıtası olarak kaldı; an­cak ulufe dağıtımı ve elçi ka­bulleri sırasında toplanmayı sürdürdü.

Osmanlı saraylarında Divan-ı Hümayun toplantılarının yapıl­dığı yerler olan divanhaneler hakkında, ilk dönemlere dair bilgimiz sınırlıdır. Bursa Sarayı zaten bilinmez; 1877- 78 Osmanlı-Rus Savaşı'nda büyük hasar gören Edirne Sarayı'nda ise, Divan toplantıları için tahsis edilmiş bir Kubbealtı oldugu bilinir. Topkapı Sarayı'nda ise Divan-ı Hümayun toplantıla­rı, Kanuni zamanına kadar ikinci avluda, bugünkü Di­vanhane'nin hemen arkasında yer alan Eski Divanhane'de yapılırdı.

Bugünkü üç kubbeden oluşan Kubbealtı binası, Eski Divanhane'nin yetersiz kal­ması üzerine, Kanuni'nin sal­tanatı başlarında, veziriazam İbrahim Paşa tarafından yap­tırıldı. Kubbealtı'nın üç kubbe­sinden 'Divanhane' ismiyle anılan birisi, Divan toplantı yeri idi. Bu kısımda, Divan üyelerinin teşrifat kaidelerine göre belirlenmiş oturma yerle­ri vardı.

Sadrazam ve vezirlerin oturduğu ve yerden ya­rım metre kadar yüksek­likteki sedirin üst kısmında, sadrazamın oturduğu yerin hemen arkasında, padişahın gizlice Divan toplantılarını dinleyebildiği “Kasr-ı Adl” isimli odanın kafesli penceresi bulunurdu. Divanhane'nin bitişiğinde, kapı­dan girilince sağ taraftaki ikinci kubbenin altında Divan-ı Hümayun hacegânı, maliye kalemlerinin hali­fe, kâtip ve şakirt­leri bulunurdu.