4. Mehmed 1642 tarihinde doğdu. 4. Mehmed avlanmayı çok sevdiği için avcı lakabına sahiptir. Babası Sultan İbrahim’in tahttan indirilmesi üzerine 1648 yılında tahta geçirildi. Tahta çıktığında yaşı oldukça küçük olan 4. Mehmed padişahlığının ilk 8 yılında etkin olamadı. Tahta çıktığı ilk sene babası Sultan İbrahim’in tahtan indirilip öldürülmesinden dolayı Sultan Ahmed Camii vakası yaşandı. Sultan İbrahim’in taraftarları isyan etti ve bu isyan yeniçeriler tarafından zorda olsa bastırıldı. Bu olaylar yaşanırken Sultan İbrahim döneminden kalma Venedik ile yapılan savaş Osmanlı’nın aleyhine gelişiyordu. Aynı zamanda sipahilerin ücretlerini ödemek için piyasaya sürülen kalitesiz akçeler Osmanlı ekonomisini bozmuş ve enflasyona yol açmıştı. 1651 yılına kadar olan süreçte kötü gidişata ek olarak ekonominin kötü gidişi, yolsuzluğun artması ve Venedik ile yapılan savaşta yaşanan olumsuz gelişmeler İstanbul’da halk ayaklanmalarına sebep olmuş bu isyanlar yolsuzluğun ortadan kaldırılacağı vaadiyle ve yeniçerilerin çabasıyla güçlükle bastırılmıştı. 1651 yılında aynı zamanda 4. Mehmed’in büyük annesi Kösem Sultan 4. Mehmed’i tahttan indirmek istemiş ancak bu isteğini gerçekleştiremeden saray ağaları tarafından öldürülmüştü.

1653 yılına kadar olan süreçte Osmanlı ekonomisi iyice kötüye gitmiş ve Osmanlı idaresinin ileri gelenleri arasında sıklıkla değişimler yaşanmıştı. Bu değişimlerin sebebi yönetime gelen kişilerin halkı memnun etmeyi başaramaması ve halkta giderek artan hoşnutsuzluğun bir ayaklanmaya dönüşmesi korkusuydu ve göreve gelen kişilerin Osmanlı sarayında yaşanan çekişme sonucu öldürülme korkusu ya da direk öldürülmesi vardı. Ancak 1653 yılında Venedik ile yapılan savaşta olumlu gelişmeler yaşanmış ve Venedik donanmasının Çanakkale Boğazı’na yaptığı abluka kırılmış ve Venedik donanması Girit Adası’na kadar çekilmeye zorlanmıştı. Çanakkale Boğazı’nın açılması ekonominin normale dönmesini sağlamış ve hayat Osmanlı halkı için daha normal şartlara yükselmişti. Ancak ekonomik sıkıntılar tam olarak giderilememişti. Askerlerin ulufelerini tam olarak alamamasından yaşanan hoşnutsuzluk saraya kadar sıçradı. Ulufelerini tam olarak alamayan askerler Osmanlı sarayında bazı ağaların öldürülmesini istedi. 4. Mehmed bu isteği kabul etmek zorunda kaldı, istenilen isimleri öldürttü ve öldürülenlerin cesetleri Sultanahmet Meydanı’nda bir çam ağacına asıldı. 1656 senesinde yaşanan bu olay tarihe Vaka-i Vakvakiye olarak geçti.

Aynı yıl Venedik donanması Çanakkale Boğazı’nı tekrar kapatmış ve savaş tekrar Osmanlı için kötü geçmeye başlamıştı. 1656 yılından itibaren yaşının ilerlemiş olmasının etkisiyle de 4. Mehmed yavaş yavaş gücü kendinde toplamaya başladı. 1661 yılında Osmanlı Devleti’nde çok yetenekli bir devlet adamı olan Fazıl Ahmed Paşa sadrazam oldu. Onun döneminde 1663 yılında Osmanlı’ya bağlı Eflak, Erdel ve Boğdan Avusturya’nın destekleriyle isyan etti. Bu isyanlar sonucunda aynı yıl Osmanlı ile Avusturya arasında savaş başladı. Ancak bu savaşı Fazıl Ahmed Paşa’nın komutasındaki Osmanlı ordusu kazandı. Bu zaferin sonucunda 1664 yılında Avusturya ile Vasvar Antlaşması yapıldı, Uyvar Kalesi Osmanlı ordusu tarafından alındı ve 1682 yılına kadar Avusturya – Osmanlı arasında savaş yaşanmadı.  1669 tarihinde ise Venedik ile yaşanan savaş nihayet amacına ulaşmış, savaş Osmanlı’nın zaferi ile bitmiş ve Girit Adası Osmanlıların eline geçmişti. 1672 yılına gelindiğinde Kırım’da yaşanan hakimiyet mücadeleleri yüzünden Osmanlı – Lehistan Savaşı çıkmıştı. Aynı yıl Osmanlı Lehistan’a karşı büyük bir zafer kazanmış ve Bucaş Antlaşması yapılmıştı. Bu antlaşma ile Podolya Osmanlı toprağı oldu ve Lehistan Osmanlı’ya vergi ödemek zorunda kaldı.

Ancak 1673 yılında Lehler Bucaş Antlaşmasına uymadılar ve taraflar arasında savaş yeniden başladı. Bu sefer yaşanan savaş sonunda Osmanlı ordusu yeniden galibiyet elde etti ve 1676 yılında İzvança Antlaşması yapıldı. Bu anlaşma da Podolya artık tamamen Osmanlı toprağı oldu ama Kırım’ın üçte biri Lehlere bırakıldı ve Lehlerin ödemesi gereken yıllık vergi kaldırıldı. Aynı yıl Fazıl Ahmed Paşa hayatını kaybetti. Bu savaşın hemen sonrasında Rusların Kırım topraklarına göz dikmesi ve bu konuda askeri hamlelerde bulunması sebebi ile 1676 yılında Osmanlı ile Rusya arasında savaş başladı. Bu savaştan galip çıkan taraf Osmanlılar oldu ve Ruslarla Osmanlılar arasında 1681 yılında Bahçesaray antlaşması yapıldı. Bu antlaşma ile taraflar arasında 20 yıllık bir barış sağlandı. Osmanlı kazandığı zaferlerden sonra gözünü Viyana’ya çevirdi. 1683 yılında Osmanlı ordusu Viyana’yı kuşattı. Ancak bu kuşatma sorasında Osmanlı ordusu çok ağır bir yenilgi yaşadı. Bu yenilgi sonrasında içinde Avusturya, Lehistan, Rusya, Venedik, Malta ve Papalığın bulunduğu bir kutsal ittifak kuruldu ve Osmanlı İmparatorluğu üzerine 1683 yılında saldırıya başladılar. Osmanlı toprakları Kutsal İttifak tarafından dört bir yandan istila edilmeye başlandı. Yaşanan bu olaylardan sonra 4. Mehmed’in hala av tutkusunun peşinde koşması ve yaşanan felakete ilgisiz kalması 1687 yılında onun tahttan indirilmesine yol açtı. 1693 yılında ise hayatını kaybetti.

 

4. Mehmed dönemi nasıldı?