Yabancı donanmalarda "Gail", "Galer", ya da "Galeri" denen kadırgalar, Osmanlı donanmasında "Zakala" ve "Bey" kadırgaları olmak üzere iki cinsti. Birincileri hükümet, ikincileri ise Deryabeyleri tarafından yaptırılıp kullanılırdı. Yelken devrine, yani kalyonculuğun ön plana çıktığı tarihlere kadar Osmanlı donanmasının esasini kadırgalar oluşturuyordu. 25 oturaklı olan bu teknelerin sağ ve sol kürek sayılarının 50 olması gerekiyorsa da bu oturaklardan birinin mutfak oluşundan dolayı kürek sayısı 49'du. Kadırganın her küreğini 4'er 5'er kürekçi çekerdi. Bu şekilde hesaplanırsa, her kadırgada 24 oturakta 4'er kişiden en az 196 kürekçi vardı.
Koçibey'in yazdıklarına göre, kanun gereği her yıl 40 kadırga inşa edilmesi zorunluydu ve bu 40 kadırgada, 4 yedekle birlikte 8000 kürekçi çalıştırılıyordu. Osmanlılar, kuruluşlarından itibaren denizle ilgileri nisbetinde donanma oluşturmuşlardı. Bu donanmanın biçimlenmesinde de o sıralarda tüm Akdeniz'in egemen olan Venedik'i örnek almışlardı. Sonunda, 16. yüzyılın ilk yarısında da Akdeniz'in egemenliğini ele geçirdiler.
Osmanlıların kullandıkları gemiler, çağdaşları olan denizci devletlerinki gibi "kürekli-yelkenli" ve "yelkenli" olarak ikiye ayrılıyordu. Kürekle yürüyen gemilere genel olarak "çektiri" denir ve oturak sayısına bağlı olarak çeşitli sınıflara ayrılırdı. Çektirilerin kürek sayısı belliydi ama, asıl ölçü, her küreği kaç kişinin çektiği, yani oturak sayışıydı.
Uçurma, Varna Beş Çiftleri, Karamürsel, Aktarma, Üstüaçık, Çete Kayığı, Brolik, Celiyye, Çamlıca, Kütük, At Kayığı, Kancabaş, Şaya, işkampavya, Şahtur, Çekelve, Kırlangıç, Firkate, Kalite, Pergende, Mavna, Gırab, Kadırga, Baştarde, Baştarde-i Hümayun ve Göke isimleriyle anılan bu gemilerin her birinde oturak sayısı farklıydı. Örneğin, "Firkate" 10-17 oturaklıydı ve her küreğini 2'şer 3'er kişi çekerdi. "Kalite" 19-24 oturaklıydı ve her bir küreğini 4 adam çekerdi. Kadırga cinsinden olan "Baştarde" ise 26-36 oturaklıydı ve her küreği 5-7 adam çekerdi.
Yorumlar
Kürekçi sayısı çok fazlaymış
Yorum yazmak için lütfen giriş yapınız