Osmanlı tarihçiliği, devletin kuruluşuna oranla, oldukça geç bir dönemde başlar. Osmanlı İmparatorluğu'nun tarih sahnesine çıktığı 13. Yüzyıl'ın sonları ile 14. Yüzyıl'ın başlarına ilişkin bir Osmanlı tarihi yoktur. Osmanlı'nın kuruluş dönemi hakkında başka milletler tarafından yazılmış tarih kitaplarında da sınırlı bilgiler yer alır. Bu yıllarda eserlerini kaleme alınış Pakhymeres, Nikephoros ve Kantakuzenos gibi Bizans tarihçileriyle İbn Battuta, İbn Said ve El-Umarî gibi Arap gezgin ve coğrafyacılarının kitaplarında, Osmanlı'ya ilişkin bazı bilgiler verilir.

İlk Osmanlı tarihi, 15. Yüzyıl'ın başlarında yazılmış olan 'Yahşi Fakih Menakıbnâmesi 'dir. Ancak bu eser bugün mevcut değildir. Yahşi Fakih, Orhan Gazi'nin imamı İshak Fakih'in oğludur. Eserini yazarken kendi gördüklerinin yanı sıra, babasının şahit olduğu ve duyduğu hadiseleri de kullanmış olmalıdır.

İlk devirlere ait önemli bilgiler veren bir tarih kaleme almış olan II. Bayezid dönemi tarihçisi Aşıkpaşazâde, 1413 yılında Gebze'den geçerken hastalanır ve Yahşi Fakih'in evin de misafir olur. Burada Yahşi Fakih 'in yazdığı kitabı görüp okuyarak, kendi tarihini yazarken, bu bilgileri kullanır. Bugün elimizde mevcut en erken Osmanlı tarihi, Ahmedi'nin 15. Yüzyıl başlarında yazmış olduğu 'İskendernâme’ sidir. İskendername'nin sadece 340 beytinde Osmanlı tarihin den söz edilir.

Ertuğrul Gazi'den Yıldırım Bayezid devri ortalarına kadar gelen ve Emir Süleyman’a sunulan eserin” Dastan-ı Teva rih-i Mülûk-ı Âl-i Osman” adlı bölümü Osmanlı tarihi hakkında bazı bilgiler içerir. 1390'da yazılan bu esere müellif daha sonra 1410 yılına kadar eklemeler yapmıştır.

İlk nüvesi II. Murad'ın ilk yıllarında hazırlanmış olan popüler anonim tarihler de ilk dönem Osmanlı tarihinin önemli kaynaklandır. 'Anonim Tevârih-i Âl-i Osman' diye adlandırılan bu tarihler, Süleyman Şah’ın Anadolu’ya gelişi ile başlayıp değişik tarihlerde sona ermektedirler. Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk dönemleri hakkında en teferruatlı bilgileri veren eserlerdendir.